لَّيۡسَ عَلَى ٱلضُّعَفَآءِ وَلَا عَلَى ٱلۡمَرۡضَىٰ وَلَا عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنفِقُونَ حَرَجٌ إِذَا نَصَحُواْ لِلَّهِ وَرَسُولِهِۦۚ مَا عَلَى ٱلۡمُحۡسِنِينَ مِن سَبِيلٖۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

بر ضعيفان و بر مريضان و بر كساني كه چيزی نمي‌يابند تا [در راه جهاد] به مصرف برسانند، [در نرفتن به جهاد] هيچ گناهي نيست، به شرط آنكه براي الله و پيامبرش نصيحت كنند، بر نيكوكاران هيچ ايرادي نيست، و الله آمرزندة مهربان است

وَلَا عَلَى ٱلَّذِينَ إِذَا مَآ أَتَوۡكَ لِتَحۡمِلَهُمۡ قُلۡتَ لَآ أَجِدُ مَآ أَحۡمِلُكُمۡ عَلَيۡهِ تَوَلَّواْ وَّأَعۡيُنُهُمۡ تَفِيضُ مِنَ ٱلدَّمۡعِ حَزَنًا أَلَّا يَجِدُواْ مَا يُنفِقُونَ

و بر كساني كه چون نزد تو آمدند، تا آنان را [جهت رفتن به جهاد بر مركبي] سوار كني، گفتي چيزی نمي‌يابم كه شما را بر آن سوار كنم، آنها اندوهگين با چشمان پر از اشك برگشتند؛ زيرا چيزی براي انفاق [در راه جهاد] نيافتند

۞إِنَّمَا ٱلسَّبِيلُ عَلَى ٱلَّذِينَ يَسۡتَـٔۡذِنُونَكَ وَهُمۡ أَغۡنِيَآءُۚ رَضُواْ بِأَن يَكُونُواْ مَعَ ٱلۡخَوَالِفِ وَطَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

تنها ملامتي بر كساني است كه در حال توانمندي از تو اجازه مي‌خواهند [كه به جهاد نروند، آنها] به اين تن داده ‌اند كه با بازماندگان [از جهاد] باشند، و الله [به سبب اين عمل بد شان] بر دلهاي آنها مهر نهاده است، از اين رو آنان نمي‌دانند

يَعۡتَذِرُونَ إِلَيۡكُمۡ إِذَا رَجَعۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡۚ قُل لَّا تَعۡتَذِرُواْ لَن نُّؤۡمِنَ لَكُمۡ قَدۡ نَبَّأَنَا ٱللَّهُ مِنۡ أَخۡبَارِكُمۡۚ وَسَيَرَى ٱللَّهُ عَمَلَكُمۡ وَرَسُولُهُۥ ثُمَّ تُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

[اي پيامبر] هنگامي كه به سوي آنان باز گرديد، از شما عذر خواهي مي‎كنند، بگو: عذر خواهي نكنيد، هرگز سخن شما را باور نخواهيم كرد، به تحقيق كه الله ما را از اخبار شما آگاه ساخته است، و به زودي الله و رسول او عمل شما را خواهد ديد، آنگاه به سوي عالم غيب و آشكاري، باز گردانده مي‌شويد، و شما را به آنچه مي‌كرديد، آگاه مي‌سازد

سَيَحۡلِفُونَ بِٱللَّهِ لَكُمۡ إِذَا ٱنقَلَبۡتُمۡ إِلَيۡهِمۡ لِتُعۡرِضُواْ عَنۡهُمۡۖ فَأَعۡرِضُواْ عَنۡهُمۡۖ إِنَّهُمۡ رِجۡسٞۖ وَمَأۡوَىٰهُمۡ جَهَنَّمُ جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ

چون به سوي آنان باز گرديد، براي شما به الله سوگند ياد خواهند كرد تا از آنان چشم پوشي كنيد، از آنان روي بگردانيد كه مردم پليدي هستند، و به سزاي كارهايی كه مي‌كردند، جايگاه آنها جهنم است

يَحۡلِفُونَ لَكُمۡ لِتَرۡضَوۡاْ عَنۡهُمۡۖ فَإِن تَرۡضَوۡاْ عَنۡهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَرۡضَىٰ عَنِ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ

براي شما سوگند ياد مي‌كنند تا از آنها راضي شويد، و اگر شما از آنان راضي شويد، به يقين كه الله از مردم فاسق راضي نمي‌شود

ٱلۡأَعۡرَابُ أَشَدُّ كُفۡرٗا وَنِفَاقٗا وَأَجۡدَرُ أَلَّا يَعۡلَمُواْ حُدُودَ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ عَلَىٰ رَسُولِهِۦۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

باديه نشينان در كفر و نفاق شديدتر هستند، و به اين سزاوارترند كه حدود آنچه را كه الله بر پيامبر خود نازل كرده است، ندانند، و الله داناي با حكمت است

وَمِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مَن يَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ مَغۡرَمٗا وَيَتَرَبَّصُ بِكُمُ ٱلدَّوَآئِرَۚ عَلَيۡهِمۡ دَآئِرَةُ ٱلسَّوۡءِۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ

و از باديه نشينان كساني هستند كه انفاقي را كه مي‎كنند، تاوان به حساب مي‌آورند، و انتظار حوادث ناگواري را براي شما دارند، حوادث ناگوار بر خود آنها باد، و الله شنواي دانا است

وَمِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مَن يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَتَّخِذُ مَا يُنفِقُ قُرُبَٰتٍ عِندَ ٱللَّهِ وَصَلَوَٰتِ ٱلرَّسُولِۚ أَلَآ إِنَّهَا قُرۡبَةٞ لَّهُمۡۚ سَيُدۡخِلُهُمُ ٱللَّهُ فِي رَحۡمَتِهِۦٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

و از باديه نشينان كساني هستند كه به الله و روز آخرت ايمان دارند، و آنچه را انفاق مي‎كنند، سبب تقرب به الله، و دعاي پيامبر مي‌دانند، آگاه باشيد كه اين [نفقات آنها] سبب تقرب براي شان است، و به زودي الله آنها را مشمول رحمت خود مي‌گرداند، به يقين الله آمرزندة مهربان است

وَٱلسَّـٰبِقُونَ ٱلۡأَوَّلُونَ مِنَ ٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ وَٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُم بِإِحۡسَٰنٖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُ وَأَعَدَّ لَهُمۡ جَنَّـٰتٖ تَجۡرِي تَحۡتَهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

و پيشگامان نخستين از مهاجرين و انصار و كساني كه از آنان به خوبي پيروي كردند، الله از آنان راضي است، و آنها از الله راضي مي‌باشند، و براي آنها باغهايي را آماده كرده است كه جويها در پايين آنها جاري است، و هميشه در آنجا مي‌مانند، و اين پيروزي بزرگى است

وَمِمَّنۡ حَوۡلَكُم مِّنَ ٱلۡأَعۡرَابِ مُنَٰفِقُونَۖ وَمِنۡ أَهۡلِ ٱلۡمَدِينَةِ مَرَدُواْ عَلَى ٱلنِّفَاقِ لَا تَعۡلَمُهُمۡۖ نَحۡنُ نَعۡلَمُهُمۡۚ سَنُعَذِّبُهُم مَّرَّتَيۡنِ ثُمَّ يُرَدُّونَ إِلَىٰ عَذَابٍ عَظِيمٖ

و از باديه نشينان پيرامون تان، و از اهل مدينه منافقاني هستند كه بر نفاق عادت كرده‌ اند، تو آنها را نمي‌شناسي، ما آنها را مي‌شناسيم، به زودي آنان را دو بار عذاب مي‎كنيم، سپس به سوي عذاب بزرگى، باز گردانده مي‌شوند

وَءَاخَرُونَ ٱعۡتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمۡ خَلَطُواْ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَءَاخَرَ سَيِّئًا عَسَى ٱللَّهُ أَن يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ

و گروه ديگري هستند كه به گناهان خود اعتراف كردند، و عمل نيك را با عمل ديگري كه بد مي‌باشد، در آميختند، اميد است كه الله توبة آنان را بپذيرد، به يقين الله آمرزندة مهربان است

خُذۡ مِنۡ أَمۡوَٰلِهِمۡ صَدَقَةٗ تُطَهِّرُهُمۡ وَتُزَكِّيهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَيۡهِمۡۖ إِنَّ صَلَوٰتَكَ سَكَنٞ لَّهُمۡۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ

[اى پيامبر!] از مالهاي آنها زكات بگير، تا آنها را بدين وسيله پاك و پاكيزه سازي، و براي آنان دعا كن، زيرا دعاي تو براي آنها آرامشي است، و الله شنواي دانا است

أَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ يَقۡبَلُ ٱلتَّوۡبَةَ عَنۡ عِبَادِهِۦ وَيَأۡخُذُ ٱلصَّدَقَٰتِ وَأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ

آيا ندانستند كه تنها الله است كه توبة بندگان خود را مي‌پذيرد، و صدقات را مي‌گيرد، و اينكه به يقين الله توبه پذير مهربان است

وَقُلِ ٱعۡمَلُواْ فَسَيَرَى ٱللَّهُ عَمَلَكُمۡ وَرَسُولُهُۥ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَۖ وَسَتُرَدُّونَ إِلَىٰ عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

و اي پيامبر! بگو: عمل كنيد، و به زودي الله عمل شما را مي‌بيند، و نيز پيامبر او و مؤمنان عمل شما را مي‌بينند، و به زودي به سوي كه داناي پنهان و آشكار است، بازگردانده مي‌شويد، و شما را از آنچه انجام مي‌داديد خبر مي‌دهد

وَءَاخَرُونَ مُرۡجَوۡنَ لِأَمۡرِ ٱللَّهِ إِمَّا يُعَذِّبُهُمۡ وَإِمَّا يَتُوبُ عَلَيۡهِمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ

و كسان ديگري ‌اند كه [كار شان] موقوف به مشيئت الهي است، يا آنان را عذاب مي‎كند، و يا توبة آنان را مي‌پذيرد[1]، و الله داناي با حكمت است

وَٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مَسۡجِدٗا ضِرَارٗا وَكُفۡرٗا وَتَفۡرِيقَۢا بَيۡنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَإِرۡصَادٗا لِّمَنۡ حَارَبَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ مِن قَبۡلُۚ وَلَيَحۡلِفُنَّ إِنۡ أَرَدۡنَآ إِلَّا ٱلۡحُسۡنَىٰۖ وَٱللَّهُ يَشۡهَدُ إِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ

و كساني كه جهت ضرر رساندن [به مسلمانان] و [تقويت] كفر، و تفرقه انداختن بين مسلمانان، مسجدي ساختند، تا كمينگاهي براي كساني باشد كه پيش از اين با الله و پيامبرش به دشمني برخاسته بودند، و حتما آنان قسم ياد مي‎كنند كه هدفي جز نيكي نداشتيم، و الله شهادت مي‌دهد كه آنان دروغگو مي‌باشند

لَا تَقُمۡ فِيهِ أَبَدٗاۚ لَّمَسۡجِدٌ أُسِّسَ عَلَى ٱلتَّقۡوَىٰ مِنۡ أَوَّلِ يَوۡمٍ أَحَقُّ أَن تَقُومَ فِيهِۚ فِيهِ رِجَالٞ يُحِبُّونَ أَن يَتَطَهَّرُواْۚ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُطَّهِّرِينَ

[اي پيامبر!] هرگز در آن [مسجد براي نماز خواندن] ايستاده مشو، به يقين مسجدي كه از روز اول بنيادش بر اساس تقوي بناء شده است، سزاوارتر است كه در آن ايستاده شوي، در آن [مسجد] مرداني هستند كه مي‌خواهند خود را پاك سازند، و الله پاكيزگان را دوست دارد

أَفَمَنۡ أَسَّسَ بُنۡيَٰنَهُۥ عَلَىٰ تَقۡوَىٰ مِنَ ٱللَّهِ وَرِضۡوَٰنٍ خَيۡرٌ أَم مَّنۡ أَسَّسَ بُنۡيَٰنَهُۥ عَلَىٰ شَفَا جُرُفٍ هَارٖ فَٱنۡهَارَ بِهِۦ فِي نَارِ جَهَنَّمَۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّـٰلِمِينَ

آيا كسي كه اساس [كار] خود را بر تقوي و رضاي الله بناء نهاده است، بهتر است، و يا كسي كه اساس [كار] خود را بر لبة پرتگاه سستي بناء نهاده است، كه ناگاه با وي در آتش دوزخ فروريزد، و الله گروه ستمكاران را هدايت نمي‎كند

لَا يَزَالُ بُنۡيَٰنُهُمُ ٱلَّذِي بَنَوۡاْ رِيبَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡ إِلَّآ أَن تَقَطَّعَ قُلُوبُهُمۡۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ

آن بنياني را كه بناء كرده بودند، به طور دائم در دلهاي شان ماية شك و شبهه خواهد بود، تا آنكه دلهاي شان پاره پاره شود، و الله داناي با حكمت است

۞إِنَّ ٱللَّهَ ٱشۡتَرَىٰ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَنفُسَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُم بِأَنَّ لَهُمُ ٱلۡجَنَّةَۚ يُقَٰتِلُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَيَقۡتُلُونَ وَيُقۡتَلُونَۖ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ وَٱلۡقُرۡءَانِۚ وَمَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ مِنَ ٱللَّهِۚ فَٱسۡتَبۡشِرُواْ بِبَيۡعِكُمُ ٱلَّذِي بَايَعۡتُم بِهِۦۚ وَذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ

به يقين الله از مؤمنان جانها اموال شان را خريده است كه براي آنان بهشت است، كه در راه الله جهاد مي‌كنند، و مي‌كشند، و كشته مي‌شوند، اين وعدة ثابتي بر الله در تورات و انجيل و قرآن است، و كيست كه به پيمان خويش از الله وفادارتر باشد؟ پس از اين معاملة كه با الله كرده ‌ايد، براي شما بشارت باشد، و اين همان كاميابى بزرگى است

ٱلتَّـٰٓئِبُونَ ٱلۡعَٰبِدُونَ ٱلۡحَٰمِدُونَ ٱلسَّـٰٓئِحُونَ ٱلرَّـٰكِعُونَ ٱلسَّـٰجِدُونَ ٱلۡأٓمِرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱلنَّاهُونَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡحَٰفِظُونَ لِحُدُودِ ٱللَّهِۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

[كساني كه چنين مي‎كنند] توبه کنندگان، عبادت کنندگان، حمد گويان، روزه گيران، ركوع کنندگان، سجده کنندگان، امرکنندگان به معروف و نهي کنندگان از منكر، و پاسداران حدود الله هستند، و مؤمنان را بشارت بده

مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَن يَسۡتَغۡفِرُواْ لِلۡمُشۡرِكِينَ وَلَوۡ كَانُوٓاْ أُوْلِي قُرۡبَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمۡ أَنَّهُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ

براي پيامبر و كساني كه ايمان آورده ‌اند شايسته نبود كه براي مشركان بعد از آنكه دوزخي بودن آنان واضح شد، طلب مغفرت نمايند، اگرچه نزديكان آنها باشند

وَمَا كَانَ ٱسۡتِغۡفَارُ إِبۡرَٰهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَن مَّوۡعِدَةٖ وَعَدَهَآ إِيَّاهُ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُۥٓ أَنَّهُۥ عَدُوّٞ لِّلَّهِ تَبَرَّأَ مِنۡهُۚ إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ لَأَوَّـٰهٌ حَلِيمٞ

و طلب آمرزش ابراهيم براي پدرش نبود مگر به سبب وعدة كه برايش داده بود، و چون برايش روشن شد كه او دشمن الله است، از او بيزاري جست، چرا كه ابراهيم دعا كنندة بردبار ‌بود

وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُضِلَّ قَوۡمَۢا بَعۡدَ إِذۡ هَدَىٰهُمۡ حَتَّىٰ يُبَيِّنَ لَهُم مَّا يَتَّقُونَۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٌ

و الله مردمي را بعد از اينكه هدايت شان كرد، گمراه نمي‎كند، تا چيزی را كه بايد از آن پرهيز نمايند، براي آنان بيان نمايد، به يقين الله به هر چيزی دانا است

إِنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۚ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ

به يقين كه فرمانروايي آسمانها و زمين از آنِ الله است، زنده مي‎كند و مي‌ميراند و براي شما جز الله دوست و ياوري نيست

لَّقَد تَّابَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلنَّبِيِّ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ ٱلۡعُسۡرَةِ مِنۢ بَعۡدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٖ مِّنۡهُمۡ ثُمَّ تَابَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّهُۥ بِهِمۡ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ

به تحقيق كه الله توبة پيامبر و مهاجرين و انصاري را كه از وي [پيامبر ] در آن ساعت دشوار پيروي كردند، پذيرفت، بعد از آنكه چيزی نمانده بود كه دلهاي عدة از آنها عدة از مؤمنان منحرف شود[1]، بعد از آن الله توبة آنان را قبول نمود؛ زيرا او به آنها رؤوف و مهربان است

وَعَلَى ٱلثَّلَٰثَةِ ٱلَّذِينَ خُلِّفُواْ حَتَّىٰٓ إِذَا ضَاقَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَرۡضُ بِمَا رَحُبَتۡ وَضَاقَتۡ عَلَيۡهِمۡ أَنفُسُهُمۡ وَظَنُّوٓاْ أَن لَّا مَلۡجَأَ مِنَ ٱللَّهِ إِلَّآ إِلَيۡهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيۡهِمۡ لِيَتُوبُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ

و بر آن سه نفري كه به تأخير انداخته شدند، تا وقتي كه زمين با همه‌ فراخي خود بر آنها تنگ گرديد، و از خود به تنگ آمدند، و دانستند كه از الله جز به سوي او نمي‌توان پناه برد، بعد از آن براي آنها توفيق توبه داد، تا توبه كنند، همانا الله توبه پذير مهربان است

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَكُونُواْ مَعَ ٱلصَّـٰدِقِينَ

اي كساني كه ايمان آورده‌ ايد، از الله بترسيد، و با راستگويان باشيد

مَا كَانَ لِأَهۡلِ ٱلۡمَدِينَةِ وَمَنۡ حَوۡلَهُم مِّنَ ٱلۡأَعۡرَابِ أَن يَتَخَلَّفُواْ عَن رَّسُولِ ٱللَّهِ وَلَا يَرۡغَبُواْ بِأَنفُسِهِمۡ عَن نَّفۡسِهِۦۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ لَا يُصِيبُهُمۡ ظَمَأٞ وَلَا نَصَبٞ وَلَا مَخۡمَصَةٞ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَطَـُٔونَ مَوۡطِئٗا يَغِيظُ ٱلۡكُفَّارَ وَلَا يَنَالُونَ مِنۡ عَدُوّٖ نَّيۡلًا إِلَّا كُتِبَ لَهُم بِهِۦ عَمَلٞ صَٰلِحٌۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

براي اهل مدينه و باديه نشينان اطراف آن سزاوار نيست كه از همراهي با پيامبر الله خودداري نمايند، و جان خود را از جان او عزيزتر بدارند؛ زيرا در راه الله هيچ تشنگي، و رنجي، و گرسنگي به آنها نمي‌رسد، و هيچ گامي برنمي‌دارند كه موجب غضب كافران شود، و هيچ دستبردي به دشمنان نمي‌زنند، مگر آنكه براي شان عمل صالحي نوشته مي‌شود؛ زيرا الله مزد نيكوكاران را ضايع نمي‌سازد