وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَتَبَوَّأُ مِنۡهَا حَيۡثُ يَشَآءُۚ نُصِيبُ بِرَحۡمَتِنَا مَن نَّشَآءُۖ وَلَا نُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ

و به اين گونه براي يوسف در آن سرزمين قدرت داديم، تا در آنجا در هر كجا كه بخواهد، قرار بگيرد، به هركس كه خواسته باشيم، رحمت خود را مي‌رسانيم، و پاداش نيكوكاران را ضايع نمي‌سازيم

وَقَالَ يَٰبَنِيَّ لَا تَدۡخُلُواْ مِنۢ بَابٖ وَٰحِدٖ وَٱدۡخُلُواْ مِنۡ أَبۡوَٰبٖ مُّتَفَرِّقَةٖۖ وَمَآ أُغۡنِي عَنكُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٍۖ إِنِ ٱلۡحُكۡمُ إِلَّا لِلَّهِۖ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُۖ وَعَلَيۡهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ

و گفت: اي پسران من! از يك دروازه [به شهر] داخل نشويد، بلكه از دروازه هاي متفرقي داخل شويد، و البته من نمي‌توانم چيزي از قضاي الله را از شما دفع كنم[1]، حكم تنها براي الله است، بر او توكل كردم، و توكل كنندگان بر او توكل مي‌كنند

وَرَفَعَ أَبَوَيۡهِ عَلَى ٱلۡعَرۡشِ وَخَرُّواْ لَهُۥ سُجَّدٗاۖ وَقَالَ يَـٰٓأَبَتِ هَٰذَا تَأۡوِيلُ رُءۡيَٰيَ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَعَلَهَا رَبِّي حَقّٗاۖ وَقَدۡ أَحۡسَنَ بِيٓ إِذۡ أَخۡرَجَنِي مِنَ ٱلسِّجۡنِ وَجَآءَ بِكُم مِّنَ ٱلۡبَدۡوِ مِنۢ بَعۡدِ أَن نَّزَغَ ٱلشَّيۡطَٰنُ بَيۡنِي وَبَيۡنَ إِخۡوَتِيٓۚ إِنَّ رَبِّي لَطِيفٞ لِّمَا يَشَآءُۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ

و پدر و مادر خود را بر تخت نشاند، و همگي براي او به سجده افتادند، و گفت: اي پدر! اين تأویل خواب من است كه پيشتر ديده بودم، و پروردگارم آن را راست گردانيد، و به من احسان كرد كه مرا از زندان نجات داد، و بعد از آنكه شيطان بين من و برادران من فتنه انگيزي كرد، شما را از بيابان [به اينجا] آورد، به يقين پروردگارم به آنچه بخواهد [انجام دهد] لطيف است، زيرا او داناي با حكمت است

وَيَسۡتَعۡجِلُونَكَ بِٱلسَّيِّئَةِ قَبۡلَ ٱلۡحَسَنَةِ وَقَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِمُ ٱلۡمَثُلَٰتُۗ وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو مَغۡفِرَةٖ لِّلنَّاسِ عَلَىٰ ظُلۡمِهِمۡۖ وَإِنَّ رَبَّكَ لَشَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ

و آنها پيش از طلب رحمت، از تو خواستار عذاب هستند، و حال آنكه پيش از آنان عقوبتهايي نازل شده است، و به يقين پروردگار تو براي مردم با وجود ستم شان، آمرزنده است[1]، و به يقين كه پروردگار تو شديد العقاب است

ٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تَحۡمِلُ كُلُّ أُنثَىٰ وَمَا تَغِيضُ ٱلۡأَرۡحَامُ وَمَا تَزۡدَادُۚ وَكُلُّ شَيۡءٍ عِندَهُۥ بِمِقۡدَارٍ

الله آنچه را كه هر مادة [در شكم خود] به آن باردار مي‌شود[1]، و آنچه را كه رحمها مي‌كاهند، [سقط جنين مي‌كنند] و آنچه را افزون مي‌كنند، [كه مدت حمل از نُه ماه بيشتر مي‌شود] مي‌داند، و هر چيزي در نزد او اندازة معيني دارد

عَٰلِمُ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ ٱلۡكَبِيرُ ٱلۡمُتَعَالِ

او داناي نهان و آشكار بوده، [و از همه چيز] بزرگتر وبرتر است

لَهُۥ مُعَقِّبَٰتٞ مِّنۢ بَيۡنِ يَدَيۡهِ وَمِنۡ خَلۡفِهِۦ يَحۡفَظُونَهُۥ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡۗ وَإِذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ سُوٓءٗا فَلَا مَرَدَّ لَهُۥۚ وَمَا لَهُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَالٍ

براي او فرشتگاني است كه از پي يكديگر مي‌آيند، كه [بنده] را به فرمان الله از پيش رو و از پشت سرش حفظ مي‌كنند، به درستى الله سرنوشت مردمي را تغيير نمي‌دهد، تا وقتي كه آنان آنچه را كه در خوبشتن دارند، تغيير بدهند، و چون الله براي مردمي [نسبت به اعمال بد شان] سرنوشت بدي را اراده نمايد، هيچ چيزي مانع آن شده نمي‌تواند، و براي آنان جز او كار سازي نيست

قُلۡ مَن رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ قُلِ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَٱتَّخَذۡتُم مِّن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَ لَا يَمۡلِكُونَ لِأَنفُسِهِمۡ نَفۡعٗا وَلَا ضَرّٗاۚ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡبَصِيرُ أَمۡ هَلۡ تَسۡتَوِي ٱلظُّلُمَٰتُ وَٱلنُّورُۗ أَمۡ جَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ خَلَقُواْ كَخَلۡقِهِۦ فَتَشَٰبَهَ ٱلۡخَلۡقُ عَلَيۡهِمۡۚ قُلِ ٱللَّهُ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُوَ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّـٰرُ

[اي پيامبر!] بگو! پروردگار آسمانها و زمين كيست؟ بگو: الله، بگو: آيا به جاي او معبوداني را برگزيده ايد كه براي خود مالك نفع وضرري نمي‌باشند؟ بگو: آيا كور و بينا با هم برابر اند؟ و يا تاريكيها و روشنايي با هم برابر اند؟ آيا براي الله شريكاني قرار داده اند كه مانند آفرينش كردن او آفريده كرده اند؟ و اين خلق كردن ها بر آنها مشتبه شده است؟ بگو: الله پديدآورنده هر چيزي است، و او يگانة قهار است

ٱللَّهُ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ وَفَرِحُواْ بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا مَتَٰعٞ

الله روزي را براي هر كس كه بخواهد وسعت مي‌دهد، [و هر كس را بخواهد] در تنگنا قرار مي‌دهد، و [دنيا طلبان] به زندگي اين دنيا خوشحال شدند، و حال آنكه زندگي دنيا در برابر آخرت جز بهرة ناچيزي نيست

وَيَقُولُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِيٓ إِلَيۡهِ مَنۡ أَنَابَ

و كساني كه كافر شدند مي‌گويند: چرا معجزة از طرف پروردگارش بر او نازل نشده است، [اي پيامبر!] بگو: به يقين الله هر كسي را كه بخواهد گمراه مي‌كند، و هر كسي كه به سوى او بر گردد، [او را] به سوي خود هدايت مي‌كند

ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَتَطۡمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِكۡرِ ٱللَّهِۗ أَلَا بِذِكۡرِ ٱللَّهِ تَطۡمَئِنُّ ٱلۡقُلُوبُ

آن كساني كه ايمان آورده اند، و دلهاي شان به ياد الله آرام مي‌گيرد، آگاه باشيد كه به ياد الله دلها آرام مي‌گيرند

كَذَٰلِكَ أَرۡسَلۡنَٰكَ فِيٓ أُمَّةٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهَآ أُمَمٞ لِّتَتۡلُوَاْ عَلَيۡهِمُ ٱلَّذِيٓ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ وَهُمۡ يَكۡفُرُونَ بِٱلرَّحۡمَٰنِۚ قُلۡ هُوَ رَبِّي لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُ وَإِلَيۡهِ مَتَابِ

[اي پيامبر!] به همين گونه تو را در بين مردمي فرستاديم كه پيش از آنها امتهاي بسياري گذشته بودند تا آنچه را كه بر تو وحي كرده ايم براي آنان بخواني، در حالي كه اينان به [الله] رحمان كفر مي‌ورزند، بگو: او پروردگار من است، هيچ معبودى جز او وجود ندارد، بر او توكل كردم، و بازگشت به سوي او است

وَكَذَٰلِكَ أَنزَلۡنَٰهُ حُكۡمًا عَرَبِيّٗاۚ وَلَئِنِ ٱتَّبَعۡتَ أَهۡوَآءَهُم بَعۡدَ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ مَا لَكَ مِنَ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا وَاقٖ

و به اين گونه قرآن را حُكم [و دستوري] به زبان عربي نازل كرديم، و اگر بعد از علمي كه به تو آمده است، از هوي و هوسهاي آنها پيروي كني، در برابر [عذاب] الله هيچ دوست و حامي نخواهي داشت

وَقَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَلِلَّهِ ٱلۡمَكۡرُ جَمِيعٗاۖ يَعۡلَمُ مَا تَكۡسِبُ كُلُّ نَفۡسٖۗ وَسَيَعۡلَمُ ٱلۡكُفَّـٰرُ لِمَنۡ عُقۡبَى ٱلدَّارِ

و به يقين كساني كه پيش از ايشان بودند، فريبكاري كردند، وهمة تدبيرها براي الله است، هر كس هرچه مي‌كند، او مي‌داند، و به زودي كافران مي‌دانند كه فرجام [نيك] در آخرت براي كيست

۞قَالَتۡ رُسُلُهُمۡ أَفِي ٱللَّهِ شَكّٞ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يَدۡعُوكُمۡ لِيَغۡفِرَ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرَكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ قَالُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا تُرِيدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتُونَا بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ

پيامبران شان گفتند: آيا در بارة [وجود و قدرت] الله كه آفرينندة آسمانها و زمين است، شك و ترديدي وجود دارد، او [تعالي] شما را دعوت مي‌كند تا براي شما از گناهان تان بيامرزد، و تا مدت معيني براي شما مهلت بدهد. گفتند: شما جز بشري مانند ما نيستيد، مي‌خواهيد ما را از آنچه كه پدران ما مي‌پرستيدند، باز داريد، پس براي ما حجت آشكاري بياوريد

قَالَتۡ لَهُمۡ رُسُلُهُمۡ إِن نَّحۡنُ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَمُنُّ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَمَا كَانَ لَنَآ أَن نَّأۡتِيَكُم بِسُلۡطَٰنٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ

پيامبران آنان براي شان گفتند: ما جز بشري همانند شما نيستيم، ولي الله بر هر كسي از بندگان خويش كه بخواهد منت مي‌نهد، [و او را به رسالت برمي‌گزيند]، و براي ما امكان نيست كه جز به اذن و ارادة الله براي شما معجزة بياوريم، و مؤمنان بايد بر الله توكل نمايند

وَمَا لَنَآ أَلَّا نَتَوَكَّلَ عَلَى ٱللَّهِ وَقَدۡ هَدَىٰنَا سُبُلَنَاۚ وَلَنَصۡبِرَنَّ عَلَىٰ مَآ ءَاذَيۡتُمُونَاۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ

و ما را چه شده است كه بر الله توكل نكنيم، و حال آنكه ما را به راه هاي [كه به مصلحت] ما است هدايت كرده است، و البته ما بر آزاري كه به ما مي‌رسانيد، صبر خواهيم كرد[1]، و توكل كنندگان بايد تنها بر الله توكل كنند

أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۚ إِن يَشَأۡ يُذۡهِبۡكُمۡ وَيَأۡتِ بِخَلۡقٖ جَدِيدٖ

[اي انسان!] آيا نديدي كه الله آسمانها و زمين را به حق آفريده است، اگر بخواهد شما را مي‌برد، و [به جاي شما] مخلوقهاي ديگري مي‌آورد

يُثَبِّتُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡقَوۡلِ ٱلثَّابِتِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَيُضِلُّ ٱللَّهُ ٱلظَّـٰلِمِينَۚ وَيَفۡعَلُ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُ

الله كساني را كه ايمان آورده اند، با گفتة‌ ثابت، [كلمة توحيد] در دنيا و آخرت ثابت [قدم] نگه مي‌دارد، و ستمكاران را گمراه مي‌سازد، و الله هر چه بخواهد همان مي‌كند

ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡفُلۡكَ لِتَجۡرِيَ فِي ٱلۡبَحۡرِ بِأَمۡرِهِۦۖ وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلۡأَنۡهَٰرَ

الله آن ذاتي است كه آسمانها و زمين را آفريد، واز آسمان آبي نازل ساخت، و به وسيلة آن آب، از [انواع] ميوه‌ها براي شما رزقي بيرون آورد، و كشتي را براي شما مسخر ساخت تا به فرمان او در دريا روان شود، و رود‌ها را براي شما مسخر گردانيد

وَءَاتَىٰكُم مِّن كُلِّ مَا سَأَلۡتُمُوهُۚ وَإِن تَعُدُّواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ لَا تُحۡصُوهَآۗ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَظَلُومٞ كَفَّارٞ

و از هر چيزي كه از او خواستيد، براي شما عطاء فرمود، و اگر نعمت [هاي] الله را بشماريد، شماره كرده نمي‌توانيد، به يقين انسان ستم كننده و ناسپاس است

رَبَّنَآ إِنَّكَ تَعۡلَمُ مَا نُخۡفِي وَمَا نُعۡلِنُۗ وَمَا يَخۡفَىٰ عَلَى ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ

ﭘﺮوردﮔﺎرا! آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻣﺎ ﭘﻨﻬﺎن نموده و آنچه را كه آشكار مي‌سازيم، مي‌داني، و ﭼﻴﺰي در زﻣﻴﻦ و آﺳﻤﺎن ﺑﺮ الله ﭘﻮﺷﻴﺪه نيست

فَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱللَّهَ مُخۡلِفَ وَعۡدِهِۦ رُسُلَهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٖ

[اي پيامبر!] پس گمان مبر كه الله در وعدة كه به پيامبران خود داده است، وعده خلافي مي‌كند، زيرا الله پيروزمند صاحب انتقام است

هَٰذَا بَلَٰغٞ لِّلنَّاسِ وَلِيُنذَرُواْ بِهِۦ وَلِيَعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا هُوَ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞ وَلِيَذَّكَّرَ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ

اين [قرآن] ﭘﻴﺎﻣﻲ براي مردم است، تا به آن بيم داده شوند، و بدانند كه او الله يگانه است، و تا اينكه خردمندان پند بگيرند

وَإِنَّا لَنَحۡنُ نُحۡيِۦ وَنُمِيتُ وَنَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثُونَ

و به يقين ما هستيم كه زنده مي‌كنيم، و مي‌ميرانيم، و ما وارث [جهانيان] هستيم

وَلَقَدۡ عَلِمۡنَا ٱلۡمُسۡتَقۡدِمِينَ مِنكُمۡ وَلَقَدۡ عَلِمۡنَا ٱلۡمُسۡتَـٔۡخِرِينَ

و به يقين (حال) گذشتگان شما را دانسته ايم، و به يقين [حال] آيندگان را هم دانسته ايم

وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ مِّنۡ حَمَإٖ مَّسۡنُونٖ

و به يقين ما انسان را از گِل خشکيدة که از گِل بوي ناكي بود، آفريديم

وَٱلۡجَآنَّ خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ مِن نَّارِ ٱلسَّمُومِ

و جن را پيش از اين از آتش سوزان آفريديم

۞نَبِّئۡ عِبَادِيٓ أَنِّيٓ أَنَا ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ

[اي پيامبر!] به بندگان من خبر بده كه من آمرزندة مهربانمز

قَالَ وَمَن يَقۡنَطُ مِن رَّحۡمَةِ رَبِّهِۦٓ إِلَّا ٱلضَّآلُّونَ

گفت: چه كسي جز گمراهان از رحمت پروردگارش نااميد مي‌شود؟