۞وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا غَنِمۡتُم مِّن شَيۡءٖ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُۥ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا يَوۡمَ ٱلۡفُرۡقَانِ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ

Na jueni ya kwamba, ngawira[1] yoyote mnayoipata, basi khumsi (moja ya tano 1/5) ni ya Allah na Mtume na jamaa (wa Mtume) na mayatima na masikini na msafiri, ikiwa nyinyi mmemuamini Allah na tuliyoyateremsha kwa mja wetu siku ya upambanuzi (siku ya vita vya Badri), siku yalipokutana majeshi mawili. Na Allah ni Muweza wa kila kitu

إِذۡ أَنتُم بِٱلۡعُدۡوَةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُم بِٱلۡعُدۡوَةِ ٱلۡقُصۡوَىٰ وَٱلرَّكۡبُ أَسۡفَلَ مِنكُمۡۚ وَلَوۡ تَوَاعَدتُّمۡ لَٱخۡتَلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡمِيعَٰدِ وَلَٰكِن لِّيَقۡضِيَ ٱللَّهُ أَمۡرٗا كَانَ مَفۡعُولٗا لِّيَهۡلِكَ مَنۡ هَلَكَ عَنۢ بَيِّنَةٖ وَيَحۡيَىٰ مَنۡ حَيَّ عَنۢ بَيِّنَةٖۗ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ

(Kumbukeni) Wakati nyinyi mlipokuwa kando ya bonde la karibu (na Madina), na wao (makafiri) walikuwa upande wa bonde la mbali (na Madina), na ilhali msafara (wa Abu Sufiyan) ukiwa chini zaidi yenu. Na ingelikuwa mmeagana (nyinyi na majeshi ya Makureishi) bila shaka mngetafautiana katika miadi (ya kufika Badri). Lakini (mkakutana) ili Allah atimize jambo lililokuwa lazima litendeke, ili aangamie wa kuangamia kwa dalili zilizo wazi, na asalimike wa kusalimika kwa dalili zilizo wazi. Na kwa hakika kabisa, Allah ni Mwenye kusikia, Mwenye kujua

إِذۡ يُرِيكَهُمُ ٱللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلٗاۖ وَلَوۡ أَرَىٰكَهُمۡ كَثِيرٗا لَّفَشِلۡتُمۡ وَلَتَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ سَلَّمَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ

(Kumbuka) Wakati Allah ana-kuonyesha usingizini mwako (kabla ya vita) kwamba wao (makafiri ni) wachache. Na lau angekuonyesha kuwa (makafiri) ni wengi, kwa yakini kabisa mngeingiwa na woga na mngelizozana katika jambo (hilo). Lakini Allah akaleta salama. Hakika, Yeye (Allah) ni Mwenye kuyajua yaliyomo nyoyoni

وَإِذۡ يُرِيكُمُوهُمۡ إِذِ ٱلۡتَقَيۡتُمۡ فِيٓ أَعۡيُنِكُمۡ قَلِيلٗا وَيُقَلِّلُكُمۡ فِيٓ أَعۡيُنِهِمۡ لِيَقۡضِيَ ٱللَّهُ أَمۡرٗا كَانَ مَفۡعُولٗاۗ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ

Na (kumbukeni) wakati (Allah) anakuonyesheni machoni mwenu mlipokutana (nao) kuwa wao ni wachache mno, na anakufanyeni nyinyi wachache machoni mwao, ili Allah atimize jambo lililokuwa liwe[1]. Na kwa Allah tu hurejeshwa mambo yote

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا لَقِيتُمۡ فِئَةٗ فَٱثۡبُتُواْ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا لَّعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ

Enyi mlioamini, mkikutana na jeshi (la makafiri), basi kuweni thabiti (kuweni imara na msikimbie), na mtajeni sana Allah (muombeni) ili mpate kufanikiwa

وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَنَٰزَعُواْ فَتَفۡشَلُواْ وَتَذۡهَبَ رِيحُكُمۡۖ وَٱصۡبِرُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّـٰبِرِينَ

Na mtiini Allah na Mtume wake, wala msizozane mtasambaratika (na woga utakutawaleni) na nguvu zenu zitatoweka. Na vumilieni. Hakika Allah yupo pamoja na wavumilivu

وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِم بَطَرٗا وَرِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ

Na msiwe kama wale (washi-rikina) waliotoka majumbani mwao (chini ya ujemedari wa Abu Jahali) kwa mbwembwe na kujionyesha kwa watu (ili wasifiwe)[1], na wanawazuia (watu) kwenye njia ya Allah (wasijiunge na Uislamu). Na Allah anayajua vyema yote wayafanyayo

وَإِذۡ زَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ مِنَ ٱلنَّاسِ وَإِنِّي جَارٞ لَّكُمۡۖ فَلَمَّا تَرَآءَتِ ٱلۡفِئَتَانِ نَكَصَ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّنكُمۡ إِنِّيٓ أَرَىٰ مَا لَا تَرَوۡنَ إِنِّيٓ أَخَافُ ٱللَّهَۚ وَٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ

Na (kumbukeni) wakati Shetani alipowapambia (alipowaaminisha makafiri kwamba) amali zao (ni nzuri) na akawaambia: Leo hii hakuna watu wa kukushindeni, na hakika mimi nipo bega kwa bega na nyinyi (nitakunusuruni). Basi yalipoona na majeshi mawili (na kukabiliana macho kwa macho), (shetani) alirudi nyuma na akasema: Mimi sipo pamoja nanyi. Mimi naona msiyoyaona. Mimi namuogopa Allah, na Allah ni mkali wa kuadhibu

إِذۡ يَقُولُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ غَرَّ هَـٰٓؤُلَآءِ دِينُهُمۡۗ وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

(Kumbuka) Wakati wanafiki na wale wenye maradhi nyoyoni mwao (watu wapya katika Uislamu) wanasema (kuwa): Hawa (Waislamu) dini yao imewadanganya (kwamba watashinda pamoja na uchache wao). Na Mwenye kumtegemea Allah, basi hakika Allah ni Mwenye nguvu, Mwenye hekima

وَلَوۡ تَرَىٰٓ إِذۡ يَتَوَفَّى ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلۡمَلَـٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ وَذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ

Na laiti (ewe Muhammad ungekuwa) unaona wakati Malaika wanawaua makafiri huku wakizipiga nyuso zao na migongo yao na (kuwaambia): Onjeni adhabu ya kuungua (ungeona jambo kubwa la kutisha)

ذَٰلِكَ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيكُمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَيۡسَ بِظَلَّـٰمٖ لِّلۡعَبِيدِ

Hilo (la kuwafanyia hivyo makafiri kwenye vita vya Badri) ni kwasababu ya yale yaliyotangulizwa (yaliyofanywa) na mikono yenu (nyinyi makafiri kwa kuwanyanyasa Waislamu), na hakika Allah kamwe si Mwenye kuwadhulumu waja

كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ قَوِيّٞ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ

(Ada hii ya kuwaadhibu makafiri ni endelevu na ni) Kama ada ya (kuangamizwa kwa) watu wa Firauni na (makafiri wengine) waliokuwepo kabla yao; walizikufuru Aya za Allah, basi Allah aliwachukulia hatua (ya kuwaangamiza) kwasababu ya dhambi zao. Hakika, Allah ni Mwenye nguvu kubwa, Mkali wa kuadhibu

ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ لَمۡ يَكُ مُغَيِّرٗا نِّعۡمَةً أَنۡعَمَهَا عَلَىٰ قَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ

Hiyo (ada ya kuwaadhibu makafiri au kuchukua neema zake) ni kwasababu Allah habadilishi neema zozote alizo waneemesha watu, mpaka wao wabadilishe yaliyomo nafsini mwao. Na hakika Allah ni Mwenye kusikia, Mwenye kujua

كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ فَأَهۡلَكۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡ وَأَغۡرَقۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَۚ وَكُلّٞ كَانُواْ ظَٰلِمِينَ

(Hali ya Makafiri wa Kikureshi) Ni kama desturi ya watu wa Firauni na waliokuwepo kabla yao; walizipinga Aya za Mola wao Mlezi, basi tuliwaangamiza kwasababu ya dhambi zao na tuliwazamisha majini watu wa Firauni. Na wote walikuwa madhalimu

إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ

Hakika viumbe waovu mno mbele ya Allah ni wale waliokufuru, kwasababu hawaamini (upekee wa Allah na uweza wake)

ٱلَّذِينَ عَٰهَدتَّ مِنۡهُمۡ ثُمَّ يَنقُضُونَ عَهۡدَهُمۡ فِي كُلِّ مَرَّةٖ وَهُمۡ لَا يَتَّقُونَ

Ambao miongoni mwao umeingia[1] nao maafikiano (mikataba) kwamba wasiwasaidie makafiri), kisha wanavunja maafikiano yao kila mara, na hawaogopi (wala hawajali)

فَإِمَّا تَثۡقَفَنَّهُمۡ فِي ٱلۡحَرۡبِ فَشَرِّدۡ بِهِم مَّنۡ خَلۡفَهُمۡ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ

Basi ukiwakuta vitani wafurushe (kisawa sawa ili uwaogopeshe (makafiri wengine) walioko nyuma yao ili wapate kukumbuka (wasithubutu tena kukuchezea na kuuchezea Uislamu)

وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوۡمٍ خِيَانَةٗ فَٱنۢبِذۡ إِلَيۡهِمۡ عَلَىٰ سَوَآءٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡخَآئِنِينَ

Na ukihofu (ukibaini) khiyana kwa watu wowote, basi watupie (mbali) ahadi yao (na wapige ili wewe na wao) muwe sawa (katika kuvunja ahadi). Hakika, Allah hawapendi wafanyao khiyana

وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ سَبَقُوٓاْۚ إِنَّهُمۡ لَا يُعۡجِزُونَ

Na wasidhani wale waliokufuru (ambao walinusurika katika vita vya Badri) kwamba, wametangulia mbele (hawapatikani na hawaadhibiwi). Hakika, hawamshindi (yeyote kuwapata)

وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّةٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَيۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمۡ لَا تَعۡلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعۡلَمُهُمۡۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ

Na (Enyi Waislamu) waandalieni (maadui zenu) nguvu yoyote muiwezayo, na kwa farasi walioandaliwa (kwa Jihadi) ili kwa maandalizi hayo muwatishe maadui wa Allah na maadui zenu na (maadui) wengine tofauti na hao ambao nyinyi hamuwajui, (lakini) Allah anawajua. Na chochote mnachokitoa katika njia ya Allah kitalipwa kwa ukamilifu nanyi hamtadhulumiwa

۞وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ

Na (makafiri) wakielekea kutaka amani (na suluhu), basi na wewe elekea kwenye amani (na suluhu) hiyo na mtegemee Allah. Hakika, yeye (Allah) ndiye Mwenye kusikia, Mwenye kujua

وَإِن يُرِيدُوٓاْ أَن يَخۡدَعُوكَ فَإِنَّ حَسۡبَكَ ٱللَّهُۚ هُوَ ٱلَّذِيٓ أَيَّدَكَ بِنَصۡرِهِۦ وَبِٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Na (makafiri) wakitaka kukuhadaa (kwenye suluhu na amani) basi Allah anakutosha (dhidi ya hila na khiyana zao). Yeye (Allah) ndiye aliyekupa nguvu kwa nusra yake na kwa waumini

وَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِهِمۡۚ لَوۡ أَنفَقۡتَ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا مَّآ أَلَّفۡتَ بَيۡنَ قُلُوبِهِمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ أَلَّفَ بَيۡنَهُمۡۚ إِنَّهُۥ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

Na ameziunganisha nyoyo zao[1]. Lau kama ungetoa vyote vilivyomo duniani usingeweza kuziunganisha nyoyo zao, lakini Allah ndiye aliyewaunganisha[2]. Hakika, Yeye ndiye Mwenye nguvu, Mwenye hikima

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَسۡبُكَ ٱللَّهُ وَمَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Ewe Nabii, Allah anakutosha wewe na waumini waliokufuata (katika kukukinga na kukupa nusra dhidi ya shari za makafiri, njama na fitina zao)

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ حَرِّضِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَى ٱلۡقِتَالِۚ إِن يَكُن مِّنكُمۡ عِشۡرُونَ صَٰبِرُونَ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَفۡقَهُونَ

Ewe Nabii, wahimize Waumini kupigana (dhidi ya makafiri na maadui wa Uislamu). Kati yenu wakiwepo (wapiganaji) ishirini wenye uvumilivu watawashinda (makafiri) mia mbili. Na kati yenu wakiwepo (wapiganaji) mia (moja) watawashinda makafiri elfu moja, kwasababu wao (makafiri) ni watu wasiofahamu (mantiki ya vita na wanapigana bila ya weledi)

ٱلۡـَٰٔنَ خَفَّفَ ٱللَّهُ عَنكُمۡ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمۡ ضَعۡفٗاۚ فَإِن يَكُن مِّنكُم مِّاْئَةٞ صَابِرَةٞ يَغۡلِبُواْ مِاْئَتَيۡنِۚ وَإِن يَكُن مِّنكُمۡ أَلۡفٞ يَغۡلِبُوٓاْ أَلۡفَيۡنِ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّـٰبِرِينَ

Sasa Allah amekupunguzieni (idadi) na amejua kwamba mna udhaifu. Basi kati yenu wakiwepo (wapiganaji) mia moja wenye uvumilivu watawashinda (makafiri) mia mbili. Na kati yenu wakiwepo (wapiganaji) elfu moja watawashinda (makafiri) elfu mbili kwa idhini ya Allah. Na Allah yupo pamoja na wenye subira

مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُۥٓ أَسۡرَىٰ حَتَّىٰ يُثۡخِنَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ تُرِيدُونَ عَرَضَ ٱلدُّنۡيَا وَٱللَّهُ يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ

Haiwi kwa Nabii yeyote kuwa na mateka (katika kipindi cha vita halafu akakubali kupokea fidia) mpaka awe ameshinda (na kushika mamlaka) katika nchi (na amani ikawa imetawala). Mnataka vitu vya dunia vya kupita (ngawira, fidia na vikombozi), na Allah anataka Akhera. Na Allah ni Mwenye nguvu, Mwenye hekima

لَّوۡلَا كِتَٰبٞ مِّنَ ٱللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمۡ فِيمَآ أَخَذۡتُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ

Lau kama sio kuwepo kwa maandiko kutoka kwa Allah yaliyokwishatangulia (kwamba aliyekosea kwenye jitihada ya rai ya kuchukua fidia hatoadhibiwa) ingekushikeni hasa (ingekupateni adhabu kubwa mno kwasababu ya vile mlivyochukua (fidia ya mateka)

فَكُلُواْ مِمَّا غَنِمۡتُمۡ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Basi kuleni katika ngawira mlizoteka zikiwa halali na nzuri na mcheni Allah. Hakika, Allah ni Mwenye kusamehe, Mwingi wa rehema

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّمَن فِيٓ أَيۡدِيكُم مِّنَ ٱلۡأَسۡرَىٰٓ إِن يَعۡلَمِ ٱللَّهُ فِي قُلُوبِكُمۡ خَيۡرٗا يُؤۡتِكُمۡ خَيۡرٗا مِّمَّآ أُخِذَ مِنكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ

Ewe Nabii, waambie mateka waliomo mikononi mwenu (kwamba): Kama Allah akijua (akibaini) heri yoyote nyoyoni mwenu (utayari wa kuamini) atakupeni vilivyo bora zaidi kuliko vilivyochukuliwa kwenu, na atakusameheni. Na Allah ni Mwenye kusamehe, Mwingi wa rehema