۞فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَخۡرِجُوٓاْ ءَالَ لُوطٖ مِّن قَرۡيَتِكُمۡۖ إِنَّهُمۡ أُنَاسٞ يَتَطَهَّرُونَ

و جواب قومش جز آن نبود كه گفتند: خانوادة لوط را از شهر خود بيرون كنيد، زيرا آنان مردم پاكدامني هستند

فَأَنجَيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ قَدَّرۡنَٰهَا مِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ

پس او و خانواده اش را نجات داديم، مگر همسرش را كه او را از بازماندگان در [هلاك شدن] مقدر نموديم

وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ

و بر آنان باراني [از سنگ] بارانيديم، و چه بد است باران بيم داده شدگان

قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ وَسَلَٰمٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ ٱلَّذِينَ ٱصۡطَفَىٰٓۗ ءَآللَّهُ خَيۡرٌ أَمَّا يُشۡرِكُونَ

[اي پيامبر!] بگو: ستايش خاص براي الله است، و سلام بر آن بندگانش كه آنان را برگزيده است، آيا الله بهتر است و يا آنچه راكه شريك [الله] قرار مي‌دهند

أَمَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا بِهِۦ حَدَآئِقَ ذَاتَ بَهۡجَةٖ مَّا كَانَ لَكُمۡ أَن تُنۢبِتُواْ شَجَرَهَآۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ يَعۡدِلُونَ

[آيا بتهايي را كه شريك الله مي‌پنداريد، بهتر اند] يا آن ذاتي كه آسمانها و زمين را آفريده كرده است، و براي تان از آسمان آبي فرود آورد كه به وسيلة آن باغهاي زيبا و خرم رويانيديم، كه شما نمي‌توانستيد درختانش را برويانيد، آيا با الله يكتا، معبود ديگري هست؟ بلكه آنان قوم كجروي هستند

أَمَّن جَعَلَ ٱلۡأَرۡضَ قَرَارٗا وَجَعَلَ خِلَٰلَهَآ أَنۡهَٰرٗا وَجَعَلَ لَهَا رَوَٰسِيَ وَجَعَلَ بَيۡنَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ حَاجِزًاۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

[آيا بتها بهتر اند]، و يا آن ذاتي كه زمين را جاي آرامي قرار داد، و در آن نهرهايي را روان ساخت، و براي [زمين] كوه هاي استواري ساخت، و ميان دو درياي [شور و شيرين] مانعي قرار داد، آيا با الله يكتا، معبود ديگري هست؟ بلكه اكثر شان نمي‌دانند

أَمَّن يُجِيبُ ٱلۡمُضۡطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكۡشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجۡعَلُكُمۡ خُلَفَآءَ ٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ

[آيا بتها بهتر اند]، يا آن ذاتي كه دعاي درمانده را اجابت مي‌كند، و مشكلات را بر طرف مي‌سازد، و شما را جانشينان در روي زمين قرار مي‌دهد، آيا با الله يكتا، معبود ديگري هست؟ شما اندك پند مي‌پذيريد

أَمَّن يَهۡدِيكُمۡ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَمَن يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦٓۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ تَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

[آيا بتها بهتر اند]، يا آن ذاتي كه شما را در تاريكي هاي بيابان و دريا رهنمايي مي‌كند، و آن ذاتي كه بادها را پيشاپيش [باران] رحمت خود بشارت دهنده مي‌فرستد، آيا با الله يكتا، معبود ديگري هست؟ الله از آنچه كه براي او شريك مي‌آورند، برتر است

أَمَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَمَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

[آيا بتها بهتر اند]، يا آن ذاتي كه آفرينش را آغاز مي‌كند، و سپس آنرا باز مي‌گرداند، و آن ذاتي كه شما را از آسمان و زمين روزي مي‌دهد، آيا با الله يكتا، معبودي ديگري هست؟ [اي پيامبر!] بگو: اگر راست مي‌گوييد، دليل خود را بياوريد

قُل لَّا يَعۡلَمُ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ ٱلۡغَيۡبَ إِلَّا ٱللَّهُۚ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ

[اي پيامبر!] بگو: در آسمانها و زمين جز الله كسي غيب را نمي‌داند، و نمي‌دانند كه چه وقت برانگيخته مي‌شوند

بَلِ ٱدَّـٰرَكَ عِلۡمُهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِۚ بَلۡ هُمۡ فِي شَكّٖ مِّنۡهَاۖ بَلۡ هُم مِّنۡهَا عَمُونَ

مگر آيا علم آنها در بارة آخرت به كمال رسيده است، [كه آنرا انكار مي‌كنند] بلكه آنان از [واقع شدن] آن در شك هستند، بلكه آنان نسبت به آن كور مي‌باشند

وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا تُرَٰبٗا وَءَابَآؤُنَآ أَئِنَّا لَمُخۡرَجُونَ

وكساني كه كافر شدند گفتند: آيا هنگامي كه ما و پدران ما خاك شويم، آيا از [گور] بيرون آورده خواهيم شد

لَقَدۡ وُعِدۡنَا هَٰذَا نَحۡنُ وَءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

به يقين ما و پدران ما پيش از اين، به اين چيز وعده داده شده بوديم، اين جز افسانه هاي گذشتگان نيست

قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

[اي پيامبر!] بگو: در زمين سير كنيد، و بنگريد كه سرانجام مجرمان چگونه بوده است

وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُن فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ

و [اي پيامبر!] بر آنان اندوه مخور، و از آنچه كه حيله مي‌كنند، تنگدل مباش

وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

و مي‌گويند: اگر راست مي‌گوييد، اين وعده [كه نزول عذاب الهي باشد] چه وقت خواهد بود

قُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ رَدِفَ لَكُم بَعۡضُ ٱلَّذِي تَسۡتَعۡجِلُونَ

[اي پيامبر!] بگو: شايد بعضي از آنچه را كه به طلب آن عجله داريد، به شما نزديك شده باشد

وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ

و [اي پيامبر!] هر آينه پروردگار تو بر مردمان داراي فضل بسيار است، ولي بيشتر آنان شكرگزاري نمي‌كنند

وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَعۡلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمۡ وَمَا يُعۡلِنُونَ

و به يقين كه پروردگار تو آنچه را كه دلهاي شان نهان مي‌دارد، و آنچه را آشكار مي‌كنند، مي‌داند

وَمَا مِنۡ غَآئِبَةٖ فِي ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ

و هيچ چيز پنهاني در آسمانها و زمين نيست، مگر اينكه در كتاب روشني [كه لوح محفوظ باشد ثبت] است

إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ يَقُصُّ عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَـٰٓءِيلَ أَكۡثَرَ ٱلَّذِي هُمۡ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ

همانا اين قرآن بر بني اسرائيل بيشتر چيزهايي را كه در آنها اختلاف دارند، بيان مي‌دارد

وَإِنَّهُۥ لَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ

و همانا اين [قرآن] هدايت و رحمتي براي مؤمنان است

إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُم بِحُكۡمِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡعَلِيمُ

[اي پيامبر!] به يقين پروردگار تو به حكم خويش ميان شان داوري مي‌كند، و او پيروزمند دانا است

فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۖ إِنَّكَ عَلَى ٱلۡحَقِّ ٱلۡمُبِينِ

[اي پيامبر!] پس بر الله توكل كن، به يقين كه تو بر حق آشكاري هستي

إِنَّكَ لَا تُسۡمِعُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَلَا تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ ٱلدُّعَآءَ إِذَا وَلَّوۡاْ مُدۡبِرِينَ

[اي پيامبر!] به يقين تو مردگان را شنوانده نمي‌تواني، و هنگامي كه كران روي گردانيده و مي‌روند، نمي‌تواني صدا را براي آنان بشنواني

وَمَآ أَنتَ بِهَٰدِي ٱلۡعُمۡيِ عَن ضَلَٰلَتِهِمۡۖ إِن تُسۡمِعُ إِلَّا مَن يُؤۡمِنُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُم مُّسۡلِمُونَ

و [اي پيامبر!] نمي‌تواني نابينايان را از گمراهي شان برگرداني، تو جز كساني را كه به آيات ما ايمان آورده اند، شنوانده نمي‌تواني، و آنها [در برابر سخنان حق] از تسليم شدگان هستند

۞وَإِذَا وَقَعَ ٱلۡقَوۡلُ عَلَيۡهِمۡ أَخۡرَجۡنَا لَهُمۡ دَآبَّةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ تُكَلِّمُهُمۡ أَنَّ ٱلنَّاسَ كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا لَا يُوقِنُونَ

و آنگاه كه فرمان [عذاب] بر آنان تحقق يابد، براي آنان دابة را از زمين بيرون مي‌آوريم كه با آنان سخن مي‌گويد كه مردم به آيات ما يقين نداشتند

وَيَوۡمَ نَحۡشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ فَوۡجٗا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُمۡ يُوزَعُونَ

و روزي كه از هر امتي گروهي را از آنهايي كه آيات ما را تكذيب مي‌كردند، جمع مي‌كنيم، و آنان نگهداشته مي‌شوند، تا همه با هم يكجا شوند

حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُو قَالَ أَكَذَّبۡتُم بِـَٔايَٰتِي وَلَمۡ تُحِيطُواْ بِهَا عِلۡمًا أَمَّاذَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

تا كه همه حاضر شوند، [الله] مي‌فرمايد: آيا آيات مرا تكذيب كرديد، در حالي كه به آنها احاطة علمي نداشتيد، و يا [در مدت حيات خود] چه مي‌كرديد

وَوَقَعَ ٱلۡقَوۡلُ عَلَيۡهِم بِمَا ظَلَمُواْ فَهُمۡ لَا يَنطِقُونَ

و به سبب ستمي كه كرده اند، حكم [عذاب] بر آنان واقع گرديد، و آنها سخن نمي‌گويند