وَإِذۡ غَدَوۡتَ مِنۡ أَهۡلِكَ تُبَوِّئُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ مَقَٰعِدَ لِلۡقِتَالِۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
و [اى پيامبر!] آن زماني را به ياد آور كه بامدادان جهت صف آرايي مؤمنان به جنگ، از نزد خانوادهات بيرون شدي، و الله متعال شنواي دانا است
إِذۡ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمۡ أَن تَفۡشَلَا وَٱللَّهُ وَلِيُّهُمَاۗ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
آنگاه كه دو گروه از شما خواستند كه سستي كنند، و الله ياور شان بود، و مؤمنان بايد بر الله توكل نمايند
وَلَقَدۡ نَصَرَكُمُ ٱللَّهُ بِبَدۡرٖ وَأَنتُمۡ أَذِلَّةٞۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
و هر آينه الله شما را در غزوة بدر در حالي كه ناتوان بوديد، ياري داد، پس از الله بترسيد، باشد كه شکرگزار باشيد
إِذۡ تَقُولُ لِلۡمُؤۡمِنِينَ أَلَن يَكۡفِيَكُمۡ أَن يُمِدَّكُمۡ رَبُّكُم بِثَلَٰثَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَـٰٓئِكَةِ مُنزَلِينَ
آنگاه كه به مؤمنان ميگفتي: آيا براي شما كافي نيست كه الله به سه هزار از فرشتگان كه از [آسمان] فرستاده ميشوند، شما را ياري كند
بَلَىٰٓۚ إِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَيَأۡتُوكُم مِّن فَوۡرِهِمۡ هَٰذَا يُمۡدِدۡكُمۡ رَبُّكُم بِخَمۡسَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَـٰٓئِكَةِ مُسَوِّمِينَ
بلي، اگر صبر نماييد، و تقوي پيشه كنيد، و [دشمنان] با اين جوش و خروش بر شما هجوم آورند، پروردگار تان، شما را به پنج هزار از فرشتگان كه داراي نشان هستند، مدد ميكند
وَمَا جَعَلَهُ ٱللَّهُ إِلَّا بُشۡرَىٰ لَكُمۡ وَلِتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِۦۗ وَمَا ٱلنَّصۡرُ إِلَّا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
الله اين كار را جز براي بشارت دادن به شما، و اطمينان دلهاي شما نكرده است، و پيروزي جز از طرف الله پيروزمند با حكمت نيست
لِيَقۡطَعَ طَرَفٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡ يَكۡبِتَهُمۡ فَيَنقَلِبُواْ خَآئِبِينَ
و تا گروهي از كساني را كه كافر شده بودند، هلاك ساخته و يا آنها را خوار و زبون سازد، و مأيوس و نا اميد باز گردند
لَيۡسَ لَكَ مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٌ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡ أَوۡ يُعَذِّبَهُمۡ فَإِنَّهُمۡ ظَٰلِمُونَ
از اين كار به دست تو چيزي نيست، يا الله متعال توبة شان را ميپذيرد، و يا عذاب شان ميكند؛ زيرا ايشان ستمگرانند
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
و آنچه كه در آسمانها، و آنچه كه در زمين است، براي الله است، هر كسي را بخواهد ميآمرزد، و هر كسي را بخواهد عذابش ميكند، و الله آمرزندة مهربان است
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُواْ ٱلرِّبَوٰٓاْ أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
اي كساني كه ايمان آورده ايد! سود چندين برابر را نخوريد[1]، و از الله بترسيد، تا باشد كه رستگار شويد
1- ـ همان طورى كه سود چندين برابر حرام است، هر سود ديگرى نيز حرام است، خواه چندين برابر باشد و خواه نباشد.
وَٱتَّقُواْ ٱلنَّارَ ٱلَّتِيٓ أُعِدَّتۡ لِلۡكَٰفِرِينَ
و از آتشي بپرهيزيد كه براي كافران آماده شده است[1]
1- ـ اين آيه كريمه اشاره بر اين دارد كه سود خواران به آتشى مى سوزند كه كافران به آن مىسوزند.
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
و از الله و پيامبر اطاعت كنيد، تا باشد كه مورد رحمت [الله] قرار بگيريد
۞وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِينَ
و بشتابيد به سوي مغفرتي از طرف پروردگار خود، [و به سوي] بهشتي كه پهناي آن [به وسعت] آسمانها و زمين است، [و] براي پرهيزگاران آماده شده است
ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي ٱلسَّرَّآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
[و پرهيزگاران] كساني اند كه در حالت دارايي و ناداري انفاق ميكنند، و خشم خود را فرو ميخورند، و از مردم عفو ميكنند، و الله نيكوكاران را دوست ميدارد
وَٱلَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُواْ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ لِذُنُوبِهِمۡ وَمَن يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَلَمۡ يُصِرُّواْ عَلَىٰ مَا فَعَلُواْ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
و كساني اند كه چون مرتكب كار زشتي بشوند، و يا بر خود ستم كنند، الله را به ياد آورده، و براي گناهان خود از او طلب آمرزش مينمايند، و كيست كه جز الله گناهان را بيامرزد، و بر گناهاني كه كرده اند، آگاهانه اصرار نمي ورزند
أُوْلَـٰٓئِكَ جَزَآؤُهُم مَّغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَجَنَّـٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَنِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
پاداش اينها آمرزشي است از طرف پروردگار شان، و باغهايي است كه از پايين آنها جويها روان است، هميشه در آن ميمانند، و اين چه مزد خوبي مزد نيكو كاران است
قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُمۡ سُنَنٞ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
به تحقيق كه پيش از شما سنتهايي وجود داشت كه گذشت[1]، و در زمين بگرديد، و ببينيد كه عاقبت تكذيب كنندگان چگونه بود
1- ـ پيش از شما قوانينى از طرف الله متعال بر هلاكت امتهاى پيشين وجود داشت كه گذشت.
هَٰذَا بَيَانٞ لِّلنَّاسِ وَهُدٗى وَمَوۡعِظَةٞ لِّلۡمُتَّقِينَ
اين [قرآن كريم] بياني است براي مردم، و رهنما و پندي براي پرهيزگاران است
وَلَا تَهِنُواْ وَلَا تَحۡزَنُواْ وَأَنتُمُ ٱلۡأَعۡلَوۡنَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
و سست نشويد، و غمگين مباشيد، كه اگر مؤمن باشيد، شما برتريد
إِن يَمۡسَسۡكُمۡ قَرۡحٞ فَقَدۡ مَسَّ ٱلۡقَوۡمَ قَرۡحٞ مِّثۡلُهُۥۚ وَتِلۡكَ ٱلۡأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيۡنَ ٱلنَّاسِ وَلِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَتَّخِذَ مِنكُمۡ شُهَدَآءَۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّـٰلِمِينَ
اگر [در غزوة أُحُد] آسيبي به شما وارد آمد، به گروه [مشركان] نيز آسيبي همانند آن وارد شد، و ما روزگار را در ميان مردم نوبتي قرار ميدهيم، و تا الله مؤمنان را معلوم بدارد، و از شما شاهداني بگيرد، و الله ستمكاران را دوست ندارد
وَلِيُمَحِّصَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَمۡحَقَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
و تا اينكه مؤمنان را پاكيزه ساخته و كافران را نابود سازد
أَمۡ حَسِبۡتُمۡ أَن تَدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ وَلَمَّا يَعۡلَمِ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ جَٰهَدُواْ مِنكُمۡ وَيَعۡلَمَ ٱلصَّـٰبِرِينَ
آيا اين طور فكر ميكرديد كه بدون آنكه الله مجاهدان و صابران شما را معلوم گرداند، وارد بهشت خواهيد شد
وَلَقَدۡ كُنتُمۡ تَمَنَّوۡنَ ٱلۡمَوۡتَ مِن قَبۡلِ أَن تَلۡقَوۡهُ فَقَدۡ رَأَيۡتُمُوهُ وَأَنتُمۡ تَنظُرُونَ
شما پيش از آنكه با مرگ روبرو شويد، بسيار آرزويش را ميكرديد، و اينك در حالي كه نگاه ميكرديد، آن را [به چشم خود] ديديد
وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُۚ أَفَإِيْن مَّاتَ أَوۡ قُتِلَ ٱنقَلَبۡتُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡۚ وَمَن يَنقَلِبۡ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ فَلَن يَضُرَّ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۚ وَسَيَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلشَّـٰكِرِينَ
و محمد [] جز پيامبر [چيز ديگري] نيست، و پيش از او پيامبران ديگري نيز وجود داشتند، آيا اگر بميرد، يا كشته شود، شما به آيين گذشته برميگرديد؟ و كسي كه به [آيين] گذشته برگردد، به الله هيچ ضرري نميرساند[1]، و به زودي الله شاكران را مزد ميدهد
1- ـ بلكه به خود ضرر مىرساند، زيرا در صورت برگشتن از اسلام به كفر، سبب ضلالت و شقاوت خود در دنيا و آخرت مىگردد.
وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ كِتَٰبٗا مُّؤَجَّلٗاۗ وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلۡأٓخِرَةِ نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَاۚ وَسَنَجۡزِي ٱلشَّـٰكِرِينَ
هيچ كس جز به فرمان الله نميميرد، [و هر كس] مرگ معيني دارد، و كسي كه مزد دنيوي بخواهد، بهرة از آن برايش ميدهيم، و كسي كه مزد آخرت را بخواهد، بهرة از آن برايش ميدهيم، و شاكران را به زودي پاداش خواهيم داد
وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيّٖ قَٰتَلَ مَعَهُۥ رِبِّيُّونَ كَثِيرٞ فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا ٱسۡتَكَانُواْۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلصَّـٰبِرِينَ
و چه بسا رُخ داده است كه مردم الله پرست بسياري با پيامبري جهاد كردند، و به سبب آنچه كه در راه الله [از مصائب و مشقات] به آنان رسيد، سستي و ضعف و درماندگي نشان ندادند، و الله شكيبايان را دوست دارد
وَمَا كَانَ قَوۡلَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسۡرَافَنَا فِيٓ أَمۡرِنَا وَثَبِّتۡ أَقۡدَامَنَا وَٱنصُرۡنَا عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
و گفتار شان جز اين نبود كه ميگفتند: پروردگارا! گناهان ما را بيامرز، و از تجاوزاتي كه در كار خود كرده ايم از ما در گذر، و ما را ثابت قدم نگهدار، و ما را بر گروه كافران پيروز بگردان
فَـَٔاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا وَحُسۡنَ ثَوَابِ ٱلۡأٓخِرَةِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
و همان بود كه الله براي شان مزد دنيا و مزد نيك آخرت را عطاء فرمود، و الله نيكوكاران را دوست ميدارد
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تُطِيعُواْ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَرُدُّوكُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡ فَتَنقَلِبُواْ خَٰسِرِينَ
اي كساني كه ايمان آورده ايد! اگر از كساني كه كافر شده اند پيروي كنيد، شما را به آيين پيشين تان [كه كفر باشد] بر ميگردانند، و سر انجام زيان خواهيد كرد
بَلِ ٱللَّهُ مَوۡلَىٰكُمۡۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلنَّـٰصِرِينَ
بلكه الله ياور شما است، و او بهترين نصرت دهندگان است