وَلَقَدِ ٱسۡتُهۡزِئَ بِرُسُلٖ مِّن قَبۡلِكَ فَأَمۡلَيۡتُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ ثُمَّ أَخَذۡتُهُمۡۖ فَكَيۡفَ كَانَ عِقَابِ
به يقين پيامبران پيش از تو نيز مورد استهزاء قرار گرفتند، پس به كساني كه كافر شدند، مهلت دادم، بعد از آن، آنها را [به عذاب] گرفتار ساختم، پس [ببين] كه عذاب [من] چگونه بود
أَفَمَنۡ هُوَ قَآئِمٌ عَلَىٰ كُلِّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡۗ وَجَعَلُواْ لِلَّهِ شُرَكَآءَ قُلۡ سَمُّوهُمۡۚ أَمۡ تُنَبِّـُٔونَهُۥ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَم بِظَٰهِرٖ مِّنَ ٱلۡقَوۡلِۗ بَلۡ زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ مَكۡرُهُمۡ وَصُدُّواْ عَنِ ٱلسَّبِيلِۗ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ
آيا آن ذاتي كه بر هر كسي به آنچه كه كرده است، مراقب است[1]، و براي الله شريكاني قرار دادند، [اي پيامبر!] بگو: آنها را نام ببريد، آيا او را به آنچه كه در زمين نميداند، خبر ميدهيد؟ و يا به سخن سرسري فريفته ميشويد، بلكه براي كساني كه كافر شدند، مكر شان آراسته شده است، و از راه [راست] بازداشته شده اند، و كسي را كه الله گمراه كند، براي او هدايت كنندة نيست
1- ـ مانند بتان است كه جماداتى بيش نيستند، و هيچ چيزى را درك نمى كنند، و هيچ آگهى ندارند.
لَّهُمۡ عَذَابٞ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَعَذَابُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَشَقُّۖ وَمَا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن وَاقٖ
براي آنها در زندگي دنيا عذابي است، و عذاب آخرت سختتر است، و براي آنها در برابر [عذاب] الله هيچ حمايت كنندة نيست
۞مَّثَلُ ٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَۖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ أُكُلُهَا دَآئِمٞ وَظِلُّهَاۚ تِلۡكَ عُقۡبَى ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْۚ وَّعُقۡبَى ٱلۡكَٰفِرِينَ ٱلنَّارُ
صفت بهشتي كه پرهيزگاران به آن وعده داده شده اند، [اين است كه] نهر ها در آن جاري است، ميوه ها و سايه اش هميشگي است، اين سر انجام كساني است كه پرهيزگاري كرده اند، و سرانجام كافران آتش [جهنم] است
وَٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَفۡرَحُونَ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَۖ وَمِنَ ٱلۡأَحۡزَابِ مَن يُنكِرُ بَعۡضَهُۥۚ قُلۡ إِنَّمَآ أُمِرۡتُ أَنۡ أَعۡبُدَ ٱللَّهَ وَلَآ أُشۡرِكَ بِهِۦٓۚ إِلَيۡهِ أَدۡعُواْ وَإِلَيۡهِ مَـَٔابِ
و [بعضي از] كساني كه به آنان كتاب [آسماني] داده ايم، به آنچه كه به تو نازل شده است، خوشحال ميشوند، و از احزاب، كساني هستند كه قسمتي از آنرا انكار ميكنند، [اي پيامبر!] بگو جز اين نيست كه به من امر شده است تا الله را بپرستم، و به او شرك نورزم، به سوي او دعوت ميكنم، و باز گشت [همگان] به سوي او است
وَكَذَٰلِكَ أَنزَلۡنَٰهُ حُكۡمًا عَرَبِيّٗاۚ وَلَئِنِ ٱتَّبَعۡتَ أَهۡوَآءَهُم بَعۡدَ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ مَا لَكَ مِنَ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا وَاقٖ
و به اين گونه قرآن را حُكم [و دستوري] به زبان عربي نازل كرديم، و اگر بعد از علمي كه به تو آمده است، از هوي و هوسهاي آنها پيروي كني، در برابر [عذاب] الله هيچ دوست و حامي نخواهي داشت
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا رُسُلٗا مِّن قَبۡلِكَ وَجَعَلۡنَا لَهُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَذُرِّيَّةٗۚ وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَن يَأۡتِيَ بِـَٔايَةٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ لِكُلِّ أَجَلٖ كِتَابٞ
و [اى پيامبر!] به تحقيق كه پيش از تو پيامبراني را فرستاديم، و براي شان همسران و فرزنداني قرار داديم، و هيچ پيامبري را نسزد كه جز به امر الله معجزة بياورد، براي هر واقعة كتابي است
يَمۡحُواْ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُ وَيُثۡبِتُۖ وَعِندَهُۥٓ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ
آنچه را كه الله بخواهد محو ميكند، [و آنچه را كه بخواهد] ثابت نگه ميدارد، و اصل كتاب [لوح محفوظ] در نزد او است
وَإِن مَّا نُرِيَنَّكَ بَعۡضَ ٱلَّذِي نَعِدُهُمۡ أَوۡ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُ وَعَلَيۡنَا ٱلۡحِسَابُ
و اگر بعضي از چيزهايي را كه به آنها وعده ميدهيم، به تو نشان دهيم، ويا [پيش از نشان دادن آنها برايت] تو را بميرانيم، به هر حال بر تو تبليغ رسالت است، و بر ما حساب آنهاست
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا نَأۡتِي ٱلۡأَرۡضَ نَنقُصُهَا مِنۡ أَطۡرَافِهَاۚ وَٱللَّهُ يَحۡكُمُ لَا مُعَقِّبَ لِحُكۡمِهِۦۚ وَهُوَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
آيا نديدند كه ما آهنگ اين سرزمين ميكنيم، و از اطراف آن ميكاهيم، [وبه سرزمين اسلام ميافزاييم]، و الله حُكم ميكند، و هيچ بازدارندة براي حُكم او نيست، و او سريع الحساب است
وَقَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَلِلَّهِ ٱلۡمَكۡرُ جَمِيعٗاۖ يَعۡلَمُ مَا تَكۡسِبُ كُلُّ نَفۡسٖۗ وَسَيَعۡلَمُ ٱلۡكُفَّـٰرُ لِمَنۡ عُقۡبَى ٱلدَّارِ
و به يقين كساني كه پيش از ايشان بودند، فريبكاري كردند، وهمة تدبيرها براي الله است، هر كس هرچه ميكند، او ميداند، و به زودي كافران ميدانند كه فرجام [نيك] در آخرت براي كيست
وَيَقُولُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَسۡتَ مُرۡسَلٗاۚ قُلۡ كَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدَۢا بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡ وَمَنۡ عِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلۡكِتَٰبِ
و [اي پيامبر!] كساني كه كافر شدند ميگويند: تو پيامبر نيستي، بگو: كافي است كه بين من و شما الله و كسي كه علم كتاب نزد او است[1]، شاهد باشد
1- ـ وآنها كسانى از يهود و نصارى مىباشند كه ايمان آورده اند.
الٓرۚ كِتَٰبٌ أَنزَلۡنَٰهُ إِلَيۡكَ لِتُخۡرِجَ ٱلنَّاسَ مِنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ بِإِذۡنِ رَبِّهِمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَمِيدِ
الف، لام، را[1]، [اي پيامبر] اين [قرآن] كتابي است كه بر تو نازل كرديم، تا مردم را به اذن پروردگار شان از تاريكيها به سوي روشنايي به راه پيروزمند ستوده است رهنمون شوي
1- ـ اين حروف به نام حروف مقطعه ياد مىشوند، در اول سوره بقره آن را بيان كرديم.
ٱللَّهِ ٱلَّذِي لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَوَيۡلٞ لِّلۡكَٰفِرِينَ مِنۡ عَذَابٖ شَدِيدٍ
آن الله كه همة آنچه كه در آسمانها وهمة آنچه كه در زمين است، از آنِ او است، و واي بر كافران از عذاب سخت
ٱلَّذِينَ يَسۡتَحِبُّونَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ وَيَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجًاۚ أُوْلَـٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلِۭ بَعِيدٖ
آناني كه زندگي دنيا را بر آخرت ترجيح ميدهند، و[مردم] را از راه الله باز ميدارند، و انحراف راه [الله] را ميخواهند، آنان در گمراهي بعيدي هستند
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن رَّسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوۡمِهِۦ لِيُبَيِّنَ لَهُمۡۖ فَيُضِلُّ ٱللَّهُ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
و ما هيچ پيامبري را جز به زبان قومش نفرستاديم، تا [رسالت خود را] براي آنان بيان نمايد، بعد از آن الله هر كسي را كه بخواهد گمراه نموده، و هر كسي را كه بخواهد هدايت ميكند، و او پيروزمند با حكمت است
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ أَنۡ أَخۡرِجۡ قَوۡمَكَ مِنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ وَذَكِّرۡهُم بِأَيَّىٰمِ ٱللَّهِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ
و به يقين موسي را با معجزات خود فرستاديم، [وبرايش گفتيم] قوم خود را از تاريكيها به سوي نور بيرون آور، و از أيَّام الله براي آنها ياد آوري كن، زيرا در اين چيز ها براي كسي كه صبر نمايد، و شكرگزار باشد، دلائلي [بر قدرت الله] است
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ أَنجَىٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ وَيُذَبِّحُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
و [اي پيامبر!] آن زماني را به ياد آور كه موسي براي قوم خود گفت: نعمت الله را بر خود كه شما را از آل فرعون نجات داد، به ياد آوريد، كه عذابهاي سختي براي شما ميرسانيدند، و پسران شما را سر ميبريدند، و زنهاي تانرا [جهت خدمت كردن به خود] زنده نگه ميداشتند، و در اين كار براي شما از طرف پروردگار تان آزمايش بزرگي بود
وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكُمۡ لَئِن شَكَرۡتُمۡ لَأَزِيدَنَّكُمۡۖ وَلَئِن كَفَرۡتُمۡ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٞ
و [اي بني اسرائيل! آن زماني را به ياد آوريد] كه پروردگار تان اعلام داشت كه اگر شكرگزاري كنيد، نعمت [خود را] بر شما ميافزايم، و اگر كفران نعمت كنيد، به يقين عذاب من شديد است
وَقَالَ مُوسَىٰٓ إِن تَكۡفُرُوٓاْ أَنتُمۡ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ لَغَنِيٌّ حَمِيدٌ
و موسي [به قوم خود] گفت: اگر شمايان و همة مردم روي زمين كافر شويد، [به الله هيچ زياني نميرسد] به درستى الله بي نياز ستوده شده است
أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ نَبَؤُاْ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ قَوۡمِ نُوحٖ وَعَادٖ وَثَمُودَ وَٱلَّذِينَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لَا يَعۡلَمُهُمۡ إِلَّا ٱللَّهُۚ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَرَدُّوٓاْ أَيۡدِيَهُمۡ فِيٓ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَقَالُوٓاْ إِنَّا كَفَرۡنَا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ وَإِنَّا لَفِي شَكّٖ مِّمَّا تَدۡعُونَنَآ إِلَيۡهِ مُرِيبٖ
آيا خبر كساني كه پيش از شما بودند، [مانند] قوم نوح و عاد و ثمود و كساني كه بعد از آنان آمدند، به شما نرسيده است، كسي جز الله از آنان آگهي ندارد، پيامبران شان معجزاتي را براي شان آوردند، ولي آنان دست بر دهان [خود و يا بر دهان پيامران] نهاده و گفتند: ما به آنچه كه شما به آن فرستاده شده ايد كافر ميباشيم، و نسبت به آنچه كه ما را به سوي آن ميخوانيد، ترديد داريم
۞قَالَتۡ رُسُلُهُمۡ أَفِي ٱللَّهِ شَكّٞ فَاطِرِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ يَدۡعُوكُمۡ لِيَغۡفِرَ لَكُم مِّن ذُنُوبِكُمۡ وَيُؤَخِّرَكُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۚ قَالُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا تُرِيدُونَ أَن تَصُدُّونَا عَمَّا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتُونَا بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ
پيامبران شان گفتند: آيا در بارة [وجود و قدرت] الله كه آفرينندة آسمانها و زمين است، شك و ترديدي وجود دارد، او [تعالي] شما را دعوت ميكند تا براي شما از گناهان تان بيامرزد، و تا مدت معيني براي شما مهلت بدهد. گفتند: شما جز بشري مانند ما نيستيد، ميخواهيد ما را از آنچه كه پدران ما ميپرستيدند، باز داريد، پس براي ما حجت آشكاري بياوريد
قَالَتۡ لَهُمۡ رُسُلُهُمۡ إِن نَّحۡنُ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَمُنُّ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَمَا كَانَ لَنَآ أَن نَّأۡتِيَكُم بِسُلۡطَٰنٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
پيامبران آنان براي شان گفتند: ما جز بشري همانند شما نيستيم، ولي الله بر هر كسي از بندگان خويش كه بخواهد منت مينهد، [و او را به رسالت برميگزيند]، و براي ما امكان نيست كه جز به اذن و ارادة الله براي شما معجزة بياوريم، و مؤمنان بايد بر الله توكل نمايند
وَمَا لَنَآ أَلَّا نَتَوَكَّلَ عَلَى ٱللَّهِ وَقَدۡ هَدَىٰنَا سُبُلَنَاۚ وَلَنَصۡبِرَنَّ عَلَىٰ مَآ ءَاذَيۡتُمُونَاۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ
و ما را چه شده است كه بر الله توكل نكنيم، و حال آنكه ما را به راه هاي [كه به مصلحت] ما است هدايت كرده است، و البته ما بر آزاري كه به ما ميرسانيد، صبر خواهيم كرد[1]، و توكل كنندگان بايد تنها بر الله توكل كنند
1- ـ و رسالتى را كه از طرف الله متعال به ما سپرده شده است، تبليغ خواهيم نمود.
وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِرُسُلِهِمۡ لَنُخۡرِجَنَّكُم مِّنۡ أَرۡضِنَآ أَوۡ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَاۖ فَأَوۡحَىٰٓ إِلَيۡهِمۡ رَبُّهُمۡ لَنُهۡلِكَنَّ ٱلظَّـٰلِمِينَ
و كساني كه كافر شدند، براي پيامبران خود گفتند: هرآينه شما را از سرزمين خود بيرون خواهيم كرد، يا اينكه به آيين ما برگرديد، پس پروردگار شان به آنها وحي فرستاد كه حتما ستمكاران را هلاك خواهيم ساخت
وَلَنُسۡكِنَنَّكُمُ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡۚ ذَٰلِكَ لِمَنۡ خَافَ مَقَامِي وَخَافَ وَعِيدِ
و حتما بعد از آنان شما را در آن سرزمين سكني گزين خواهيم كرد، اين وعده براي كسي است كه از ايستادن به حضور من بترسد، و از وعيد [عذاب] من خوف داشته باشد
وَٱسۡتَفۡتَحُواْ وَخَابَ كُلُّ جَبَّارٍ عَنِيدٖ
و [پيامبران از الله] طلب فتح كردند، و همه سركشان و معاندان [خساره مند] و مايوس شدند
مِّن وَرَآئِهِۦ جَهَنَّمُ وَيُسۡقَىٰ مِن مَّآءٖ صَدِيدٖ
پيش روي او دوزخ است، و از چرك و خون دوزخيان ديگر] به او نوشانده ميشود
يَتَجَرَّعُهُۥ وَلَا يَكَادُ يُسِيغُهُۥ وَيَأۡتِيهِ ٱلۡمَوۡتُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَمَا هُوَ بِمَيِّتٖۖ وَمِن وَرَآئِهِۦ عَذَابٌ غَلِيظٞ
جرعه جرعه آن را مينوشد، و به سختي آنرا فرو ميبرد، و مرگ از هر طرف به سراغ او ميآيد، ولي نميميرد، و فرا روي او عذاب سهمگيني است
مَّثَلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡۖ أَعۡمَٰلُهُمۡ كَرَمَادٍ ٱشۡتَدَّتۡ بِهِ ٱلرِّيحُ فِي يَوۡمٍ عَاصِفٖۖ لَّا يَقۡدِرُونَ مِمَّا كَسَبُواْ عَلَىٰ شَيۡءٖۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلضَّلَٰلُ ٱلۡبَعِيدُ
مَثَل كساني كه به پروردگار شان كافر شدند، اعمال آنان چون خاكستري است كه تند بادي در روزي كه طوفان است به آن مىوزد، و بر هيچ چيزي از آنچه [از اعمال نيك در دنيا] انجام داده بودند، دسترسي ندارند، اين گمراهي دور و دراز است