وَلَآ أَقُولُ لَكُمۡ عِندِي خَزَآئِنُ ٱللَّهِ وَلَآ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ وَلَآ أَقُولُ إِنِّي مَلَكٞ وَلَآ أَقُولُ لِلَّذِينَ تَزۡدَرِيٓ أَعۡيُنُكُمۡ لَن يُؤۡتِيَهُمُ ٱللَّهُ خَيۡرًاۖ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا فِيٓ أَنفُسِهِمۡ إِنِّيٓ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّـٰلِمِينَ
و به شما نميگويم كه گنجهاي الله در نزد من است، و من غيب را [نيز] نميدانم، و نميگويم كه من فرشته ميباشم، و نميگويم كساني كه به نظر شما حقير ميآيند، الله براي آنها خيري نميدهد، الله به ما فى الضمير آنها دانا تر است، [وا گر آنها را از نزد خود برانم] در اين صورت به يقين از ستمكاران خواهم بود
قَالُواْ يَٰنُوحُ قَدۡ جَٰدَلۡتَنَا فَأَكۡثَرۡتَ جِدَٰلَنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّـٰدِقِينَ
[قوم نوح] گفتند: اي نوح! به تحقيق كه با ما مجادله كردي، و مجادله را از حد گذراندي، پس اگر راست ميگويي آنچه را كه به ما وعده ميدهي، بياوريد
قَالَ إِنَّمَا يَأۡتِيكُم بِهِ ٱللَّهُ إِن شَآءَ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ
[نوح] گفت: تنها الله است كه اگر بخواهد، آن را بر سر شما ميآورد، و شما مانع آوردنش شده نميتوانيد
وَلَا يَنفَعُكُمۡ نُصۡحِيٓ إِنۡ أَرَدتُّ أَنۡ أَنصَحَ لَكُمۡ إِن كَانَ ٱللَّهُ يُرِيدُ أَن يُغۡوِيَكُمۡۚ هُوَ رَبُّكُمۡ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
و اگر خواسته باشم براي شما نصيحت كنم، در صورتي كه الله ارادة گمراهي شما را داشته باشد، نصيحت من براي شما فائدة ندارد، او پروردگار شما است، و به سوي او بازگردانده ميشويد
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ إِنِ ٱفۡتَرَيۡتُهُۥ فَعَلَيَّ إِجۡرَامِي وَأَنَا۠ بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُجۡرِمُونَ
آيا [مشركان] ميگويند: [پيامبر] اين [قرآن] را از خود افتراء كرده است، [اى پيامبر!] بگو: اگر آن را افتراء كرده باشم، گناه من بر خود من ميباشد، و من از گناهاني كه شما ميكنيد بيزارم
وَأُوحِيَ إِلَىٰ نُوحٍ أَنَّهُۥ لَن يُؤۡمِنَ مِن قَوۡمِكَ إِلَّا مَن قَدۡ ءَامَنَ فَلَا تَبۡتَئِسۡ بِمَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
و به نوح وحي شد كه از قوم تو جز آنان كه ايمان آورده اند، ديگر كسي ايمان نميآورد، بناء بر اين، به سبب آنچه كه ميكنند اندوهگين مباش
وَٱصۡنَعِ ٱلۡفُلۡكَ بِأَعۡيُنِنَا وَوَحۡيِنَا وَلَا تُخَٰطِبۡنِي فِي ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ إِنَّهُم مُّغۡرَقُونَ
و كشتي را زير نظر ما و به وحي ما بساز، و در بارة كساني كه ستم كرده اند، با من سخن مگو، زيرا آنان غرق شدني هستند
وَيَصۡنَعُ ٱلۡفُلۡكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيۡهِ مَلَأٞ مِّن قَوۡمِهِۦ سَخِرُواْ مِنۡهُۚ قَالَ إِن تَسۡخَرُواْ مِنَّا فَإِنَّا نَسۡخَرُ مِنكُمۡ كَمَا تَسۡخَرُونَ
و [نوح] كشتي را ميساخت، و هرگاه گروهي از اشرافيان قومش بر او ميگذشتند، او را مسخره ميكردند، [نوح] ميگفت: اگر ما را مسخره ميكنيد، ما نيز شما را مسخره خواهيم كرد همان گونه كه شما [مرا] مسخره ميكنيد
فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَيَحِلُّ عَلَيۡهِ عَذَابٞ مُّقِيمٌ
پس به زودي خواهيد دانست كه عذاب بر سر چه كسي ميآيد كه او را خوار سازد، و عذاب دائمي بر او نازل ميشود
حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَمۡرُنَا وَفَارَ ٱلتَّنُّورُ قُلۡنَا ٱحۡمِلۡ فِيهَا مِن كُلّٖ زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَأَهۡلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيۡهِ ٱلۡقَوۡلُ وَمَنۡ ءَامَنَۚ وَمَآ ءَامَنَ مَعَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٞ
تا اينكه امر ما آمد، [و آب] از تنور فواره زد، [به نوح] گفتيم: از هر نوعي [از حيوانات] يك جفت، و خانواده ات را جز كسي كه وعدة [هلاكش] قبلا داده شده است و مؤمنان را [با خود] بردار، و با او جز عدة اندكي ايمان نياورده بودند.[1]
1- ـ نوح در مدت نهصد و پنجاه سال كه قوم خود را دعوت مىكرد، جز عده اندكى كه هشتاد نفر بودند، ديگر كسى ايمان نياورد.
۞وَقَالَ ٱرۡكَبُواْ فِيهَا بِسۡمِ ٱللَّهِ مَجۡرٜىٰهَا وَمُرۡسَىٰهَآۚ إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
و گفت: سوار شويد كه رفتن و ايستادن [كشتي] به نام الله است، به يقين پروردگارم آمرزندة مهربان است
وَهِيَ تَجۡرِي بِهِمۡ فِي مَوۡجٖ كَٱلۡجِبَالِ وَنَادَىٰ نُوحٌ ٱبۡنَهُۥ وَكَانَ فِي مَعۡزِلٖ يَٰبُنَيَّ ٱرۡكَب مَّعَنَا وَلَا تَكُن مَّعَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
و كشتي آنان را در ميان امواجي كه مانند كوهها بود ميبرد، و نوح پسر خود را كه در كناري بود، نداء كرد كه: اي پسرم، با ما سوار شو، و با كافران مباش
قَالَ سَـَٔاوِيٓ إِلَىٰ جَبَلٖ يَعۡصِمُنِي مِنَ ٱلۡمَآءِۚ قَالَ لَا عَاصِمَ ٱلۡيَوۡمَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِ إِلَّا مَن رَّحِمَۚ وَحَالَ بَيۡنَهُمَا ٱلۡمَوۡجُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُغۡرَقِينَ
[فرزندش] گفت: به كوهي پناه ميبرم كه مرا از آب حفظ نمايد [نوح] گفت: امروز در برابر حكم الله حفظ كنندة نيست، مگر كسي كه الله به او رحم كند، ناگاه موجي ميان آن دو حائل گشت، و او به غرق شدگان پيوست
وَقِيلَ يَـٰٓأَرۡضُ ٱبۡلَعِي مَآءَكِ وَيَٰسَمَآءُ أَقۡلِعِي وَغِيضَ ٱلۡمَآءُ وَقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَٱسۡتَوَتۡ عَلَى ٱلۡجُودِيِّۖ وَقِيلَ بُعۡدٗا لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّـٰلِمِينَ
و گفته شد كه اي زمين! آب خود را فروبر، و اي آسمان! از باريدن باز ايست، و آب فرو نشست، و فرمان به انجام رسيد، و [كشتي] بر [كوه] جودي قرار گرفت، و گفته شد كه براي قوم ستمكاران [از رحمت الله] دوري باد
وَنَادَىٰ نُوحٞ رَّبَّهُۥ فَقَالَ رَبِّ إِنَّ ٱبۡنِي مِنۡ أَهۡلِي وَإِنَّ وَعۡدَكَ ٱلۡحَقُّ وَأَنتَ أَحۡكَمُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
و نوح به پروردگار خود دعاء كرد و گفت: پروردگارا! به يقين پسرم از خاندان من است، و به يقين وعدة تو حق است، و تو بهترين حكم كنندگاني
قَالَ يَٰنُوحُ إِنَّهُۥ لَيۡسَ مِنۡ أَهۡلِكَۖ إِنَّهُۥ عَمَلٌ غَيۡرُ صَٰلِحٖۖ فَلَا تَسۡـَٔلۡنِ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۖ إِنِّيٓ أَعِظُكَ أَن تَكُونَ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
[الله متعال] فرمود: اي نوح، او از خاندان تو نيست، او عملي ناشايست است، پس چيزي را كه به آن علم نداري از من مخواه، من به تو نصيحت ميكنم كه مبادا از جاهلان باشي
قَالَ رَبِّ إِنِّيٓ أَعُوذُ بِكَ أَنۡ أَسۡـَٔلَكَ مَا لَيۡسَ لِي بِهِۦ عِلۡمٞۖ وَإِلَّا تَغۡفِرۡ لِي وَتَرۡحَمۡنِيٓ أَكُن مِّنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
[نوح] گفت: پروردگارا، از اينكه از تو چيزي بخواهم كه به آن علم نداشته باشم، به تو پناه ميبرم، و اگر مرا نيامرزي، و به من رحم نكني، از زيانكاران خواهم بود
قِيلَ يَٰنُوحُ ٱهۡبِطۡ بِسَلَٰمٖ مِّنَّا وَبَرَكَٰتٍ عَلَيۡكَ وَعَلَىٰٓ أُمَمٖ مِّمَّن مَّعَكَۚ وَأُمَمٞ سَنُمَتِّعُهُمۡ ثُمَّ يَمَسُّهُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِيمٞ
گفته شد: اي نوح! به سلامت، و با بركاتي از جانب ما بر تو، و بر امتهاي همراهت [از كشتي] فرود آي، و امتهاي ديگري هستند [كه كافران باشند] به زودي آنان را [از نعمتهاي خود] بهره ميدهيم، سپس براي آنان از جانب ما عذاب دردناكي ميرسد
تِلۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهَآ إِلَيۡكَۖ مَا كُنتَ تَعۡلَمُهَآ أَنتَ وَلَا قَوۡمُكَ مِن قَبۡلِ هَٰذَاۖ فَٱصۡبِرۡۖ إِنَّ ٱلۡعَٰقِبَةَ لِلۡمُتَّقِينَ
[اي پيامبر!] اينها از خبرهاي غيب است كه آنها را بر تو وحي ميكنيم، پيش از اين، نه تو آن را ميدانستي و نه قوم تو، پس صبر كن، به يقين سر انجام نيك از پرهيزگاران است
وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۖ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا مُفۡتَرُونَ
و به سوي قوم عاد، برادر شان هود را فرستاديم، گفت: اي قوم من! تنها الله را بپرستيد، براي شما خداي ديگري غير از او وجود ندارد، شما [در اينكه غير الله را ميپرستيد]، جز افتراء كننده نيستيد
يَٰقَوۡمِ لَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًاۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱلَّذِي فَطَرَنِيٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
اي قوم من! من از شما [در برابر تبليغ رسالت خود] مزدي نميخواهم، مزد من جز بر الله كه مرا آفريده است نميباشد، پس آيا نميانديشيد
وَيَٰقَوۡمِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُرۡسِلِ ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡكُم مِّدۡرَارٗا وَيَزِدۡكُمۡ قُوَّةً إِلَىٰ قُوَّتِكُمۡ وَلَا تَتَوَلَّوۡاْ مُجۡرِمِينَ
و اي قوم من! از پروردگار خود طلب آمرزش نماييد، سپس به درگاه او توبه كنيد، تا از آسمان براي تان باران فراوان پياپي بباراند[1]، و نيرويی بر نيروي شما بيفزايد، و همچون مجرمان روي نگردانيد
1- ـ قوم هود كه مردم عاد باشند، داراى باغها و كشتزار هاى بسيارى بودند، و جهت آبيارى باغها و كشتزار هاى خود، به باران احتياج زيادى داشتند.
قَالُواْ يَٰهُودُ مَا جِئۡتَنَا بِبَيِّنَةٖ وَمَا نَحۡنُ بِتَارِكِيٓ ءَالِهَتِنَا عَن قَوۡلِكَ وَمَا نَحۡنُ لَكَ بِمُؤۡمِنِينَ
گفتند: اي هود! براي ما دليل واضحي نياوردي، و ما به گفتة تو معبودان خود را ترك نميكنيم و ما به تو ايمان نميآوريم
إِن نَّقُولُ إِلَّا ٱعۡتَرَىٰكَ بَعۡضُ ءَالِهَتِنَا بِسُوٓءٖۗ قَالَ إِنِّيٓ أُشۡهِدُ ٱللَّهَ وَٱشۡهَدُوٓاْ أَنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ
و جز اين نميگوييم كه بعضی از معبودانتان ما به تو آسيبي رسانده اند [هود] گفت: من الله را گواه ميگيرم، و شما نيز گواه باشيد كه من از آنچه جز او براي او شريك ميگيريد. بيزارم
مِن دُونِهِۦۖ فَكِيدُونِي جَمِيعٗا ثُمَّ لَا تُنظِرُونِ
پس همگي شما هر توطئة را كه ميخواهيد در بارة من به كار گيريد، و به من مهلت ندهيد
إِنِّي تَوَكَّلۡتُ عَلَى ٱللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُمۚ مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلَّا هُوَ ءَاخِذُۢ بِنَاصِيَتِهَآۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
همانا من بر الله كه پروردگار من و پروردگار شما است توكل كردم، هيچ جنبندة نيست مگر آنكه او زمام اختيارش را گرفته است، همانا پروردگار من بر راه راست است
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُم مَّآ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦٓ إِلَيۡكُمۡۚ وَيَسۡتَخۡلِفُ رَبِّي قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ وَلَا تَضُرُّونَهُۥ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَفِيظٞ
پس اگر روي برگردانيد، به يقين رسالتي را كه به عهده ام بود، براي شما رساندم، و پروردگارم غير از شما مردم ديگري را جانشين شما خواهد كرد، و برايش هيچ ضرري رسانده نميتوانيد، پروردگارم حافظ همه چيز است
وَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا هُودٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَنَجَّيۡنَٰهُم مِّنۡ عَذَابٍ غَلِيظٖ
و چون فرمان ما فرا رسيد، به رحمت خود، هود و كساني را كه با او ايمان آورده بودند نجات داديم، و از عذاب شديد رهانيديم
وَتِلۡكَ عَادٞۖ جَحَدُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ وَعَصَوۡاْ رُسُلَهُۥ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَمۡرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٖ
و اين قوم عاد بودند كه آيات پروردگار خود را انكار كردند، و از پيامبرانش نافرماني نمودند، و از فرمان طاغيان دشمن حق، اطاعت كردند
وَأُتۡبِعُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا لَعۡنَةٗ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ أَلَآ إِنَّ عَادٗا كَفَرُواْ رَبَّهُمۡۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّعَادٖ قَوۡمِ هُودٖ
و [در نتيجه] در اين دنيا و در روز قيامت به لعنت گرفتار شدند، آگاه باشيد كه قوم عاد به پروردگار خود كفر ورزيدند، آگاه باشيد كه قوم عاد [از رحمت الله] به دور ماندند