إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَمَاتُواْ وَهُمۡ كُفَّارٞ فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡ أَحَدِهِم مِّلۡءُ ٱلۡأَرۡضِ ذَهَبٗا وَلَوِ ٱفۡتَدَىٰ بِهِۦٓۗ أُوْلَـٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ وَمَا لَهُم مِّن نَّـٰصِرِينَ

Hakika, wale waliokufuru na wakafa wakiwa makafiri, kamwe hatakubaliwa mmoja wao hata kama atajikomboa kwa kutoa fidia ya dhahabu ujazo wa ardhi yote. Hao watapata adhabu yenye maumivu makali mno na hawatakuwa na watetezi (wowote)

لَن تَنَالُواْ ٱلۡبِرَّ حَتَّىٰ تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٞ

Hamtaupata wema hadi mtoe katika mnavyovipenda. Na kitu chochote mtakachokitoa, hakika Allah anakijua sana

۞كُلُّ ٱلطَّعَامِ كَانَ حِلّٗا لِّبَنِيٓ إِسۡرَـٰٓءِيلَ إِلَّا مَا حَرَّمَ إِسۡرَـٰٓءِيلُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ مِن قَبۡلِ أَن تُنَزَّلَ ٱلتَّوۡرَىٰةُۚ قُلۡ فَأۡتُواْ بِٱلتَّوۡرَىٰةِ فَٱتۡلُوهَآ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

Aina zote za vyakula zilikuwa halali kwa Wana wa Israili, isipokuwa tu vile (vyakula) ambavyo Israili (Yakubu) alijiharamishia mwenyewe kabla ya kuteremshwa kwa Taurati. Sema: Basi ileteni Taurati muisome ikiwa nyinyi ni wa kweli

فَمَنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَأُوْلَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّـٰلِمُونَ

Basi watakaomzulia Allah uongo baada ya haya basi hao ndio madhalimu hasa

قُلۡ صَدَقَ ٱللَّهُۗ فَٱتَّبِعُواْ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

Sema: Allah amesema kweli. Basi ifuateni mila ya Ibrahimu aliyejiepusha na itikadi potofu, na hakuwa miongoni mwa washirikina

إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٖ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكٗا وَهُدٗى لِّلۡعَٰلَمِينَ

Kwa yakini kabisa, nyumba ya kwanza kabisa kuwekwa (ardhini) kwa ajili ya watu (ili kumuabudu Allah) ni ile (Alkaaba) iliyoko Makkah ikiwa imebarikiwa na ni uongofu kwa walimwengu wote

فِيهِ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِيمَۖ وَمَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗاۗ وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Humo kuna alama zilizo wazi; mahala aliposimama Ibrahimu. Na yeyote anayeingia humo anakuwa katika amani. Na ni wajibu kwa watu kuhiji katika nyumba (ya Al-kaaba), kwa mwenye kumudu gharama za kufika huko. Na atakayepinga, basi (ajue kuwa) Allah si muhitaji kwa walimwengu

قُلۡ يَـٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَٱللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا تَعۡمَلُونَ

Sema: Enyi Watu wa Kitabu, kwanini mnazikanusha Aya za Allah na ilhali Allah ni Shuhuda wa mnayoyatenda?

قُلۡ يَـٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ تَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَأَنتُمۡ شُهَدَآءُۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ

Sema: Enyi Watu wa Kitabu, kwanini mnawazuia katika njia ya Allah wale ambao wameamini, mkiitafutia kasoro (njia hiyo) na ilhali nyinyi ni mashuhuda (kwamba njia hiyo haina kasoro yoyote)? Na Allah si mwenye kuyaghafilika (si Mwenye kuyapuuza) yote mnayoyatenda

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تُطِيعُواْ فَرِيقٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَرُدُّوكُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ كَٰفِرِينَ

Enyi ambao mmeamini, kama mtalitii kundi katika wale waliopewa Kitabu watakurudisheni muwe makafiri baada ya kuamini kwenu

وَكَيۡفَ تَكۡفُرُونَ وَأَنتُمۡ تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ وَفِيكُمۡ رَسُولُهُۥۗ وَمَن يَعۡتَصِم بِٱللَّهِ فَقَدۡ هُدِيَ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

Na vipi mnakufuru na ilhali mnasomewa Aya za Allah na mnaye Mjumbe wake? Na yeyote atakayeshikamana na Allah, basi hakika ameongozwa katika njia iliyonyooka

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِۦ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ

Enyi mlioamini, mcheni Allah ipasavyo kumcha, na msife isipokuwa nanyi ni Waislamu

وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ كُنتُمۡ أَعۡدَآءٗ فَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِكُمۡ فَأَصۡبَحۡتُم بِنِعۡمَتِهِۦٓ إِخۡوَٰنٗا وَكُنتُمۡ عَلَىٰ شَفَا حُفۡرَةٖ مِّنَ ٱلنَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنۡهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ

Na shikamaneni na kamba ya Allah na msifarakane, na kumbukeni neema za Allah kwenu; pale mlipokuwa maadui, akaziunganisha nyoyo zenu (na) kwa sababu hiyo mkawa ndugu kwa neema zake. Na mlikuwa katika ukingo wa shimo la Moto akakuokoeni humo. Kama hivyo Allah anazibainisha Aya zake kwenu ili mpate kuongoka

وَلۡتَكُن مِّنكُمۡ أُمَّةٞ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلۡخَيۡرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِۚ وَأُوْلَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ

Na liwepo kundi miongoni mwenu linalolingania (linalohubiri) kheri na linaloamrisha mema na linalokataza maovu, na hao hasa ndio wenye kufaulu

وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ تَفَرَّقُواْ وَٱخۡتَلَفُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُۚ وَأُوْلَـٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ

Na msiwe kama wale waliosam-baratika na wakafarakana baada ya kuwajia hoja za wazi, na hao wana adhabu kubwa

يَوۡمَ تَبۡيَضُّ وُجُوهٞ وَتَسۡوَدُّ وُجُوهٞۚ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱسۡوَدَّتۡ وُجُوهُهُمۡ أَكَفَرۡتُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ

Siku nyuso zitakapong’aa na nyuso (nyingine) zitakuwa nyeusi (zitasawijika). Ama wale ambao nyuso zao zitakuwa nyeusi (wataulizwa): Si mmekufuru baada ya kuamini kwenu? Basi onjeni adhabu kwa sababu ya kukufuru kwenu

وَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱبۡيَضَّتۡ وُجُوهُهُمۡ فَفِي رَحۡمَةِ ٱللَّهِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ

Na ama wale ambao nyuso zao zimeng’aa watakuwa katika rehema za Allah, watakaa humo milele

تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَيۡكَ بِٱلۡحَقِّۗ وَمَا ٱللَّهُ يُرِيدُ ظُلۡمٗا لِّلۡعَٰلَمِينَ

Hizo ni Aya za Allah tunakusomea kwa haki, na Allah hataki kuwadhulumu walimwengu

وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ

Na ni vya Allah tu vyote vilivyomo mbinguni na ardhini, na kwa Allah tu yatarudishwa mambo yote

كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ وَلَوۡ ءَامَنَ أَهۡلُ ٱلۡكِتَٰبِ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۚ مِّنۡهُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ

Mmekuwa umma bora uliotolewa kwa (jamii ya) watu; mnaamrisha mema na mnakataza maovu, na mnamuamini Allah. Na laiti Watu wa Kitabu wangeamini ingekuwa kheri kwao. Baadhi yao wapo waumini na wengi wao ndio waovu

لَن يَضُرُّوكُمۡ إِلَّآ أَذٗىۖ وَإِن يُقَٰتِلُوكُمۡ يُوَلُّوكُمُ ٱلۡأَدۡبَارَ ثُمَّ لَا يُنصَرُونَ

Hawataweza kukupeni madhara isipokuwa maudhi (madogo madogo) tu. Na kama watapigana nanyi, basi watakugeuzieni migongo (watakukimbieni) kisha hawatanusuriwa

ضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلذِّلَّةُ أَيۡنَ مَا ثُقِفُوٓاْ إِلَّا بِحَبۡلٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَحَبۡلٖ مِّنَ ٱلنَّاسِ وَبَآءُو بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَسۡكَنَةُۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَانُواْ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ

Wamepigwa chapa ya udhalili popote wanapokutwa, isipokuwa (kama) watakuwa wameshika kamba (dini) ya Allah au kamba (misaada) ya watu (wengine). Na wamestahiki ghadhabu za Allah na pia wamepigwa chapa ya umaskini. Hiyo ni kwasababu walikuwa wakizikataa Aya za Allah na kuua Mitume pasina haki yoyote. Hiyo ni kwa sababu ya uasi wao na walikuwa wakichupa mipaka ya sheria (za Allah)

۞لَيۡسُواْ سَوَآءٗۗ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ أُمَّةٞ قَآئِمَةٞ يَتۡلُونَ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ ءَانَآءَ ٱلَّيۡلِ وَهُمۡ يَسۡجُدُونَ

Watu wa Kitabu hawalingani (katika uovu). Miongoni mwa Watu wa Kitabu lipo kundi lililosimama imara (katika haki) wanasoma Aya za Allah nyakati za usiku na wanasujudu

يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۖ وَأُوْلَـٰٓئِكَ مِنَ ٱلصَّـٰلِحِينَ

Wanamuamini Allah na Siku ya Mwisho na wanaamrisha mema na kukataza maovu na wanayaendea haraka mambo ya kheri, na hao ni katika watu wema

وَمَا يَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَلَن يُكۡفَرُوهُۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُتَّقِينَ

Na chochote cha kheri wanachokifanya hawatonyimwa malipo yake, na Allah anawajua mno wamchao (Yeye)

إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۖ وَأُوْلَـٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ

Hakika, wale waliokufuru kamwe hazitawanufaisha chochote kwa Allah mali zao na watoto wao. Na hao ni watu wa Motoni, watakaa humo milele

مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَثَلِ رِيحٖ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتۡ حَرۡثَ قَوۡمٖ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَأَهۡلَكَتۡهُۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِنۡ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ

Mfano wawavitoavyo katika maisha haya ya duniani (na kutaraji kupata malipo mema Akhera) ni kama upepo wenye baridi kali uliolikumba shamba la watu waliodhulumu nafsi zao (kwa kumuasi Allah) ukaliangamiza shamba hilo (na wakakosa kufaidika na mazao waliyoyapanda kwa kuwa yameteketea). Na Allah hakuwadhulumu lakini wanajidhulumu wenyewe

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ بِطَانَةٗ مِّن دُونِكُمۡ لَا يَأۡلُونَكُمۡ خَبَالٗا وَدُّواْ مَا عَنِتُّمۡ قَدۡ بَدَتِ ٱلۡبَغۡضَآءُ مِنۡ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَمَا تُخۡفِي صُدُورُهُمۡ أَكۡبَرُۚ قَدۡ بَيَّنَّا لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ

Enyi Mlioamini, msiwafanye wa ndani wenu watu wasiokuwa miongoni mwenu. (Hao) Hawaachi kukufanyieni ubaya. Wanapenda yakufikeni mambo yanayokupeni shida. Kwa yakini kabisa, chuki zimedhihiri katika midomo yao, na yanayofichwa na vifua vyao ni makubwa zaidi. Hakika, tumekubainisheni hizi Aya kama mtatia akilini (haya muambiwayo)

هَـٰٓأَنتُمۡ أُوْلَآءِ تُحِبُّونَهُمۡ وَلَا يُحِبُّونَكُمۡ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱلۡكِتَٰبِ كُلِّهِۦ وَإِذَا لَقُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَوۡاْ عَضُّواْ عَلَيۡكُمُ ٱلۡأَنَامِلَ مِنَ ٱلۡغَيۡظِۚ قُلۡ مُوتُواْ بِغَيۡظِكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ

Ee! Nyinyi ndio mnaowapenda, na (ilhali wao) hawakupendeni, na mnaamini vitabu vyote (vitakatifu vilivyoteremshwa na Allah vikiwemo vitabu vyao na kitabu chenu cha Kurani wakati wao hawaamini kitabu chenu cha Kurani). Na wanapokutana nanyi wanasema: Sisi tumeamini. Na wanapokuwa peke yao wanakung’atieni vidole kwa chuki. Sema (uwaambie): Kufeni kwa chuki zenu. Hakika, Allah anayajua yaliyomo vifuani

إِن تَمۡسَسۡكُمۡ حَسَنَةٞ تَسُؤۡهُمۡ وَإِن تُصِبۡكُمۡ سَيِّئَةٞ يَفۡرَحُواْ بِهَاۖ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمۡ كَيۡدُهُمۡ شَيۡـًٔاۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ

Likikupateni jambo zuri lolote linawakera, na likikupateni baya lolote wanalifurahia. Na kama mtakuwa na subira na uchaMungu vitimbi vyao havitakudhuruni chochote. Kwa hakika, Allah ni Mwenye kuyazunguka sana (anayajua kinagaubaga) yote wanayoyatenda