الٓرۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ
الف، لام، را[1]، اينها آيات اين كتاب با حكمت است
1- ـ اين حروفها حروف مقطعه ياد مىشوند، كه در اول سوره بقره بيان كرديم.
أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنۡ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ رَجُلٖ مِّنۡهُمۡ أَنۡ أَنذِرِ ٱلنَّاسَ وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنَّ لَهُمۡ قَدَمَ صِدۡقٍ عِندَ رَبِّهِمۡۗ قَالَ ٱلۡكَٰفِرُونَ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٞ مُّبِينٌ
آيا براي مردم تعجب آور است كه براي مردي از خود شان [محمد] وحي فرستاديم كه مردم را بيم بده، و كساني را كه ايمان آورده اند بشارت بده كه براي آنها در نزد پروردگار شان (قدم صدقي) است، كافران گفتند: به يقين اين سحر آشكاري است
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۖ مَا مِن شَفِيعٍ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ إِذۡنِهِۦۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
به يقين پروردگار شما الله يكتا است كه آسمانها و زمين را در شش روز آفريد، سپس بر عرش ارتفاع وبلند شد، او است كه كار [جهان] را تدبير ميكند، هيچ شفاعت كنندة مگر بعد از اذن او نميباشد، اين است الهي كه پروردگار شما است، پس او را عبادت كنيد، آيا پند نميپذيريد
إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقًّاۚ إِنَّهُۥ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ بِٱلۡقِسۡطِۚ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَعَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
بازگشت همة شما به سوي او است، وعدة الله حق است، به يقين او است كه آفرينش را آغاز ميكند، [و] سپس آنها را باز ميگرداند، تا كساني را كه ايمان آورده اند، وكارهاي نيكي انجام داده اند، به عدالت پاداش بدهد، و كساني كه كافر شدند، به سزاي آنكه كفر ميورزيدند، نوشيدني از آب جوشان، و عذاب دردناكي است
هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
او آن ذاتي است كه آفتاب را درخشان، و ماه را منور ساخت، و براي آن منازلي را مقدر كرد، تا عدد سالها، و حساب را بدانيد، اينها را جز به حق نيافريده است، آيات [خود] را براي گروهي كه ميدانند به تفصيل بيان ميكند
إِنَّ فِي ٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَّقُونَ
به يقين در آمد و رفت شب و روز، و در آنچه كه الله در آسمانها و زمين آفريده كرده است، هرآينه دلائلي است براي مردمي كه پرهيزگاري ميكنند
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا وَرَضُواْ بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَٱطۡمَأَنُّواْ بِهَا وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِنَا غَٰفِلُونَ
به يقين كساني كه اميد لقاي ما را ندارند، و به زندگي دنيا راضي شده و به آن اطمينان كرده اند، و كساني كه از آيات ما غافل ميباشند
أُوْلَـٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
[همة] اينها به سبب آنچه كه ميكردند، جايگاه شان در آتش است
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ يَهۡدِيهِمۡ رَبُّهُم بِإِيمَٰنِهِمۡۖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ فِي جَنَّـٰتِ ٱلنَّعِيمِ
به تحقيق كساني كه ايمان آورده اند، و كارهاي نيكي انجام داده اند، پروردگار شان آنها را به سبب ايمان شان هدايت ميكند، از پايين [مسكنهاي] ايشان، نهرها جاري است
دَعۡوَىٰهُمۡ فِيهَا سُبۡحَٰنَكَ ٱللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمۡ فِيهَا سَلَٰمٞۚ وَءَاخِرُ دَعۡوَىٰهُمۡ أَنِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
دعاي شان در آنجا اين است كه: الله! تو منزهي، و خوش آمد شان (سلام كردن)، و پايان دعاي شان اين است كه: حمد و ثناء خاص براي الله است كه پروردگار جهانيان است
۞وَلَوۡ يُعَجِّلُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ ٱلشَّرَّ ٱسۡتِعۡجَالَهُم بِٱلۡخَيۡرِ لَقُضِيَ إِلَيۡهِمۡ أَجَلُهُمۡۖ فَنَذَرُ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
و اگر الله به همان شتابي كه مردم خير را ميطلبند، شر را به آنها برساند، به يقين اجل شان فرا ميرسيد، پس كساني را كه به لقاي ما اميد ندارند، در طغيان شان رها ميكنيم كه سرگردان بمانند
وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ٱلضُّرُّ دَعَانَا لِجَنۢبِهِۦٓ أَوۡ قَاعِدًا أَوۡ قَآئِمٗا فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُ ضُرَّهُۥ مَرَّ كَأَن لَّمۡ يَدۡعُنَآ إِلَىٰ ضُرّٖ مَّسَّهُۥۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡمُسۡرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
و چون به انسان آسيبي برسد، [به همه حال] به پهلو، و يا نشسته و يا ايستاده به درگاه ما دعاء ميكند، و چون مصيبت او را برطرف ساختيم، طوري ميرود كه گويا به سبب مصيبتي كه به او رسيده بود، هرگز به درگاه ما دعاء نكرده است، اعمال اسراف كنندگان در نظر شان اين چنين زينت داده شده است
وَلَقَدۡ أَهۡلَكۡنَا ٱلۡقُرُونَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَمَّا ظَلَمُواْ وَجَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
و به يقين پيش از شما امتهاي بسياري را كه ستم كردند، هلاك ساختيم، و پيامبران آنان با دلائل روشني براي شان آمدند، ولي هيچگاه بر آن نبودند كه ايمان بياورند، ما مردم مجرم را اين گونه جزاء ميدهيم
ثُمَّ جَعَلۡنَٰكُمۡ خَلَـٰٓئِفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لِنَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
بعد از آنان شما را در روي زمين جانشين [آنها] قرار داديم تا بنگريم كه چگونه عمل ميكنيد
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَاتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا ٱئۡتِ بِقُرۡءَانٍ غَيۡرِ هَٰذَآ أَوۡ بَدِّلۡهُۚ قُلۡ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أُبَدِّلَهُۥ مِن تِلۡقَآيِٕ نَفۡسِيٓۖ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّۖ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
و چون آيات آشكار ما بر آنان تلاوت شود، كساني كه به لقاي ما اميدي ندارند، ميگويند: غير از اين، قرآن ديگري بياور، و يا آن را تغيير بده، [اي پيامبر] بگو! من حق ندارم تا آن را از پيش خود تغيير بدهم، من جز آنچه كه بر من وحي ميشود، از چيز ديگري پيروي نميكنم؛ زيرا من اگر از پروردگارم نافرماني كنم، از عذاب روز بزرگى ميترسم
قُل لَّوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا تَلَوۡتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَدۡرَىٰكُم بِهِۦۖ فَقَدۡ لَبِثۡتُ فِيكُمۡ عُمُرٗا مِّن قَبۡلِهِۦٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
بگو! اگر الله ميخواست، من آن را بر شما تلاوت نميكردم، و نه هم او شما را به آن آگاه ميكرد، به يقين كه پيش از اين عمري در ميان شما بودم، آيا نميانديشيد
فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
پس چه كسي پيروزي ستمگر تر از كسي است كه بر الله دروغ ببندد، و يا آيات او را تكذيب كند، و به يقين مجرمان رستگار نميشوند
وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡ وَيَقُولُونَ هَـٰٓؤُلَآءِ شُفَعَـٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِۚ قُلۡ أَتُنَبِّـُٔونَ ٱللَّهَ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
و به جاي الله چيزهايی را ميپرستند كه نه به آنان ضرر ميرسانند، و نه براي شان نفعي دارند، و ميگويند: اينها شفيعان ما در نزد الله ميباشند، [اي پيامبر!] بگو: آيا الله را از چيزي كه در آسمان و زمين نميداند، آگاه ميكنيد، او منزه بوده، و از آنچه كه به او شريك قرار ميدهند برتر است
وَمَا كَانَ ٱلنَّاسُ إِلَّآ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ فَٱخۡتَلَفُواْۚ وَلَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡ فِيمَا فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
و مردم جز امت واحدي نبودند، بعد از آن اختلاف ورزيدند، و اگر كلمة كه سابقا پروردگارت آن را مقرر داشته است نميبود[1]، هرآينه در بين آنان در بارة آنچه كه اختلاف ميورزند، داوري ميشد
1- ـ و آن كلمه اين است كه الله متعال به قضاء وقدر خود حكم كرده است كه در بين آنان به چيزى كه در آن اختلاف كرده اند، در قيامت در بين آنها قضاوت مىكند.
وَيَقُولُونَ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦۖ فَقُلۡ إِنَّمَا ٱلۡغَيۡبُ لِلَّهِ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
و ميگويند: چرا بر وي معجزة از [طرف] پروردگارش نازل نميشود؟ [اى پيامبر!] بگو [علم] غيب خاص براي الله است، پس انتظار بكشيد كه من هم با شما از منتظران ميباشم
وَإِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ مِّنۢ بَعۡدِ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُمۡ إِذَا لَهُم مَّكۡرٞ فِيٓ ءَايَاتِنَاۚ قُلِ ٱللَّهُ أَسۡرَعُ مَكۡرًاۚ إِنَّ رُسُلَنَا يَكۡتُبُونَ مَا تَمۡكُرُونَ
چون به مردم بعد از رنجي كه به آنان رسيده بود، رحمتي برسانيم، آنگاه در آيات ما مكر ميورزند، بگو! الله در مكر كردن سريعتر است، و همانا فرستادگان ما مكرهاي تان را مينويسند
هُوَ ٱلَّذِي يُسَيِّرُكُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا كُنتُمۡ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَجَرَيۡنَ بِهِم بِرِيحٖ طَيِّبَةٖ وَفَرِحُواْ بِهَا جَآءَتۡهَا رِيحٌ عَاصِفٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡمَوۡجُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ أُحِيطَ بِهِمۡ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ لَئِنۡ أَنجَيۡتَنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّـٰكِرِينَ
او آن ذاتي است كه در خشكي و دريا شما را سَير ميدهد، تا آنگاه كه در كشتي مينشينيد، و باد گوارايي كشتي را به حركت در ميآورد، و به آن [باد گوارا] خوشحال ميشوند، ناگهان باد تندي ميوزد، و موج از هر سو به آنان هجوم ميآورد، و يقين ميكنند كه به محاصره افتاده اند، در اين وقت الله را از روي اخلاص ياد ميكنند، كه اگر ما را [از اين مصيبت] نجات بدهي، حتما از شكرگزاران خواهيم بود
فَلَمَّآ أَنجَىٰهُمۡ إِذَا هُمۡ يَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۗ يَـٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّمَا بَغۡيُكُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۖ مَّتَٰعَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُكُمۡ فَنُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
و چون [الله] آنها را نجات بدهد، باز به ناحق در زمين سر كشى ميكنند، اي مردم! سركشى وطغيان شما به ضرر خود شما است، اين متاع چند روزة زندگي دنيا است، بعد از آن، بازگشت شما به سوي ما است، و شما را به آنچه ميكرديد، باخبر ميسازيم
إِنَّمَا مَثَلُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ مِمَّا يَأۡكُلُ ٱلنَّاسُ وَٱلۡأَنۡعَٰمُ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذَتِ ٱلۡأَرۡضُ زُخۡرُفَهَا وَٱزَّيَّنَتۡ وَظَنَّ أَهۡلُهَآ أَنَّهُمۡ قَٰدِرُونَ عَلَيۡهَآ أَتَىٰهَآ أَمۡرُنَا لَيۡلًا أَوۡ نَهَارٗا فَجَعَلۡنَٰهَا حَصِيدٗا كَأَن لَّمۡ تَغۡنَ بِٱلۡأَمۡسِۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
جز اين نيست كه زندگي دنيا همانند آبي است كه از آسمان نازل ساختيم، و به اثر آن، گياهاني كه آدميان و چهارپايان از آنها ميخورند، با اين آب مخلوط شد، تا اينكه زمين آراسته و زينت بخش گرديد، و ساكنان زمين فكر كردند كه بر آن گياهان دست يافته اند، كه ناگهان فرمان ما در شبي و يا در روزي بر آن گياهان نازل شود، و آنها را طوري درويده گردانيم، كه گويا ديروز در آنجا چيزي وجود نداشته است، دلائل [قدرت خود] را به اين گونه براي مردمي كه ميانديشند به تفصيل بيان ميكنيم
وَٱللَّهُ يَدۡعُوٓاْ إِلَىٰ دَارِ ٱلسَّلَٰمِ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
و الله [مردم] را به سوي جايگاه سلامتي فرا ميخواند، و هر كسي را كه بخواهد، به راه راست هدايت ميكند
۞لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ ٱلۡحُسۡنَىٰ وَزِيَادَةٞۖ وَلَا يَرۡهَقُ وُجُوهَهُمۡ قَتَرٞ وَلَا ذِلَّةٌۚ أُوْلَـٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
براي كساني كه نيكوكاري كردند، پاداش نيك، و زيادتي است [كه ديدار پروردگار شان باشد]، و چهرههاي شان را غبار و ذلتي نميپوشاند، اينان اهل بهشت ميباشند، و جاودانه در آن ميمانند
وَٱلَّذِينَ كَسَبُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةِۭ بِمِثۡلِهَا وَتَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۖ مَّا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنۡ عَاصِمٖۖ كَأَنَّمَآ أُغۡشِيَتۡ وُجُوهُهُمۡ قِطَعٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مُظۡلِمًاۚ أُوْلَـٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
و كساني كه مرتكب كارهاي بدي شده اند، جزاي كار بد، همانند آن [بد] است، و بر [چهرة] آنان غبار خواري مينشيند، و براي آنها در برابر [عذاب] الله هيچ پشت و پناهي نيست، و گويا چهرههاي شان با پارههايی از شب تار پوشانده شده است، آنان اهل جهنم ميباشند، و جاودانه در آن ميمانند
وَيَوۡمَ نَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ مَكَانَكُمۡ أَنتُمۡ وَشُرَكَآؤُكُمۡۚ فَزَيَّلۡنَا بَيۡنَهُمۡۖ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُم مَّا كُنتُمۡ إِيَّانَا تَعۡبُدُونَ
و روزي كه همگي آنان را حشر كنيم، بعد از آن به كساني كه شرك ورزيده اند ميگوييم: شما و معبودان تان بر جاي خود بمانيد، پس ميان آنان [و بتهاي شان] جدايي ميافگنيم، و معبودان شان [به آنها] ميگويند: شما ما را پرستش نميكرديد
فَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدَۢا بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ إِن كُنَّا عَنۡ عِبَادَتِكُمۡ لَغَٰفِلِينَ
و بين ما و شما همين كافي است كه الله شاهد باشد كه ما از عبادت شما بيخبر بوديم
هُنَالِكَ تَبۡلُواْ كُلُّ نَفۡسٖ مَّآ أَسۡلَفَتۡۚ وَرُدُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ مَوۡلَىٰهُمُ ٱلۡحَقِّۖ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
اينجا است كه هركس آنچه را كه پيش فرستاده بود، در مييابد، و به سوي مولاي حقيقي شان باز گردانده ميشوند، و آنچه را كه افتراء ميكردند، از [نظر] شان گم و نابود ميشود