سَنُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ بِمَآ أَشۡرَكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗاۖ وَمَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُۖ وَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلظَّـٰلِمِينَ

به زودي در دل كساني كه كافر شدند، هراس خواهيم افكند، واينكه به الله بدون حجت و برهاني شريك آوردند، و جايگاه آنها جهنم است، و جايگاه ستمكاران بسيار بد است

وَلَقَدۡ صَدَقَكُمُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥٓ إِذۡ تَحُسُّونَهُم بِإِذۡنِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَا فَشِلۡتُمۡ وَتَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَعَصَيۡتُم مِّنۢ بَعۡدِ مَآ أَرَىٰكُم مَّا تُحِبُّونَۚ مِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلدُّنۡيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۚ ثُمَّ صَرَفَكُمۡ عَنۡهُمۡ لِيَبۡتَلِيَكُمۡۖ وَلَقَدۡ عَفَا عَنكُمۡۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

به تحقيق كه الله [در جنگ اُحُد] به وعدة خويش با شما وفا كرد، آنگاه كه به فرمان او ايشان را مي‌كشتيد، تا اينكه سست و ناتوان شديد، و در [مورد غنائم] با يكديگر به نزاع برخاستيد، و بعد از آنكه آنچه را كه خوش داشتيد به شما نشان داد، نافرماني كرديد، بعضي از شما دنيا را مي‌خواهند، و بعضي از شما آخرت را مي‌خواهند، سپس الله شما را از آن منصرف ساخت، تا آزمايش تان كند، و به يقين كه [از گناه شما] در گذشت، و الله بر مؤمنان صاحب فضل و مهرباني است

۞إِذۡ تُصۡعِدُونَ وَلَا تَلۡوُۥنَ عَلَىٰٓ أَحَدٖ وَٱلرَّسُولُ يَدۡعُوكُمۡ فِيٓ أُخۡرَىٰكُمۡ فَأَثَٰبَكُمۡ غَمَّۢا بِغَمّٖ لِّكَيۡلَا تَحۡزَنُواْ عَلَىٰ مَا فَاتَكُمۡ وَلَا مَآ أَصَٰبَكُمۡۗ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ

هنگامي كه [از ميدان نبرد] از كوه بالا مي‌رفتيد، و به هيچ كس توجه نداشتيد، و پيامبر شما را از پشت سر صدا مي‌زد، پس غمي بر غم تان افزود، تا به آنچه كه از دست داده ‎ايد، و به آنچه كه بر شما رفته است، اندوهناك نباشيد، و الله تعالى به آنچه كه مي‌كنيد آگاه است

ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيۡكُم مِّنۢ بَعۡدِ ٱلۡغَمِّ أَمَنَةٗ نُّعَاسٗا يَغۡشَىٰ طَآئِفَةٗ مِّنكُمۡۖ وَطَآئِفَةٞ قَدۡ أَهَمَّتۡهُمۡ أَنفُسُهُمۡ يَظُنُّونَ بِٱللَّهِ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ ظَنَّ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِۖ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ مِن شَيۡءٖۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَمۡرَ كُلَّهُۥ لِلَّهِۗ يُخۡفُونَ فِيٓ أَنفُسِهِم مَّا لَا يُبۡدُونَ لَكَۖ يَقُولُونَ لَوۡ كَانَ لَنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٞ مَّا قُتِلۡنَا هَٰهُنَاۗ قُل لَّوۡ كُنتُمۡ فِي بُيُوتِكُمۡ لَبَرَزَ ٱلَّذِينَ كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَتۡلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمۡۖ وَلِيَبۡتَلِيَ ٱللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمۡ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمۡۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ

سپس از پي آن غم، آرامشي براي شما فرستاد، كه عدة از شما را خواب سبكي فراگرفت، و عِدَّة ديگري از [كساني كه با] شما [هستند] در فكر جان خويش بودند، و در بارة الله گمانهاي نادرستي همچون گمانهاي دورة جاهليت مي‌کردند، مي‌گفتند: آيا ما را از اين كار چيزي هست، [اى پيامبر!] بگو! همة كارها براي الله است، در دلهاي خود چيزهايی را پنهان مي‌كنند، كه براي تو نمي‎گويند، مي‌گويند: اگر اختيار به دست ما مي‌بود، در اينجا كشته نمي‌شديم، [اي پيامبر] بگو! اگر در خانه‌هاي خود هم مي‌بوديد، كساني كه كشته شدن آنان مقدر شده بود، به قتلگاه خويش مي‌رفتند، و تا اينكه الله آنچه را در سينه پنهان مي‌داريد، بيازمايد، و آنچه را كه [از وساوس شيطان] در دل داريد پاك گرداند، و الله به راز دلها آگاه است

إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَلَّوۡاْ مِنكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ إِنَّمَا ٱسۡتَزَلَّهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ بِبَعۡضِ مَا كَسَبُواْۖ وَلَقَدۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٞ

به يقين كساني كه از شما [در] روز روبرو شدن دو گروه [كه مسلمانان و مشركان باشند] پشت كردند، به سبب بعضي از [گناهاني] بود كه مرتكب آن شده بودند، شيطان آنها را اغواء كرد، و هرآيينه الله از [گناهان] آنها در گذشت؛ زيرا الله آمرزندة بردبار است

يَـٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَقَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ إِذَا ضَرَبُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَوۡ كَانُواْ غُزّٗى لَّوۡ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَمَا قُتِلُواْ لِيَجۡعَلَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ حَسۡرَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡۗ وَٱللَّهُ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ

اي كساني كه ‌ايمان آورده ‎ايد! مانند كساني نباشيد كه كافر شدند، و براي برادران خود كه به سفر و يا به جنگ رفته بودند، گفتند: اگر آنها نزد ما مي‌بودند، نه مي‌مردند، و نه كشته مي‌شدند، تا الله اين انديشه را حسرتي در دلهاى شان قرار دهد، و الله زنده مي‌كند، و مي‌ميراند، و الله به آنچه مي‌كنيد، بينا است

وَلَئِن قُتِلۡتُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوۡ مُتُّمۡ لَمَغۡفِرَةٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَحۡمَةٌ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ

و اگر در راه الله كشته شويد، و يا بميريد، هرآينه آمرزش و رحمت الله از آنچه جمع مي‌كنند، بهتر است

وَلَئِن مُّتُّمۡ أَوۡ قُتِلۡتُمۡ لَإِلَى ٱللَّهِ تُحۡشَرُونَ

و اگر بميريد و يا كشته شويد، هرآينه به سوي الله برانگيخته مي‌شويد

فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِكَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ وَشَاوِرۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِۖ فَإِذَا عَزَمۡتَ فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَوَكِّلِينَ

به سبب رحمتي از طرف الله، با آنان نرم‌خوي شدي، و اگر خشن و سنگدل مي‌بودي، از اطراف تو پراكنده مي‌شدند، پس آنان را ببخش، و براي آنان طلب آمرزش كن، و در كارها با ايشان مشورت نما، و چون تصميم گرفتي، بر الله توكل كن؛ زيرا الله توكل كنندگان را دوست دارد

إِن يَنصُرۡكُمُ ٱللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمۡۖ وَإِن يَخۡذُلۡكُمۡ فَمَن ذَا ٱلَّذِي يَنصُرُكُم مِّنۢ بَعۡدِهِۦۗ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ

اگر الله شما را ياري كند، هيچ كس بر شما چيره نمي‌شود، و اگر شما را خوار كند، پس كيست كه بعد از وي شما را ياري دهد؟ و مؤمنان بايد بر الله توكل نمايند

وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّۚ وَمَن يَغۡلُلۡ يَأۡتِ بِمَا غَلَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ

و براي هيچ پيامبري سزاوار نيست كه [در مال غنيمت] خيانت كند، و كسي كه خيانت كند، در روز قيامت آنچه را كه خيانت كرده است، [با خود] مي‌آورد، و آنگاه به هر كسي [جزاي] آنچه كه كرده است، به طور كامل داده مي‌شود، و بر آنها ستم نمي‌شود

أَفَمَنِ ٱتَّبَعَ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِ كَمَنۢ بَآءَ بِسَخَطٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَمَأۡوَىٰهُ جَهَنَّمُۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ

آيا كسي كه از رضايت الله پيروي نموده، مانند كسي است كه سبب خشم الله شده است، و جايگاه او دوزخ است، و آن مصير بدي است

هُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ

آنها در نزد الله درجاتي دارند، و الله به آنچه انجام مي‌دهيد، آگاه است

لَقَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ بَعَثَ فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ

به تحقيق الله بر مؤمنان منت نهاد كه در بين شان پيامبري از خود شان مبعوث ساخت، كه آيات او را براي آنها مي‌خواند، و آنها را [از افكار جاهليت] پاك مي‌سازد، و كتاب و حكمت را براي آنها مي‌آموزد[1]، اگر چه پيش از اين در گمراهي آشكاري قرار داشتند

أَوَلَمَّآ أَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٞ قَدۡ أَصَبۡتُم مِّثۡلَيۡهَا قُلۡتُمۡ أَنَّىٰ هَٰذَاۖ قُلۡ هُوَ مِنۡ عِندِ أَنفُسِكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ

آيا اگر به شما مصيبتي برسد، حال آنكه خود شما دو چند آن را بر دشمن وارد كرده بوديد، مي‌گوييد اين مصيبت از كجا رسيد؟ بگو! اين مصيبت از طرف خود شما است، و الله بر هر چيزي توانا است

وَمَآ أَصَٰبَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ فَبِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

آنچه كه در روز روبرو شدن دو گروه به شما رسيد، [كه قتل و جرح و هزيمت باشد] به اذن الله بود، تا مؤمنان را بدان آگاه كند

وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ نَافَقُواْۚ وَقِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ قَٰتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوِ ٱدۡفَعُواْۖ قَالُواْ لَوۡ نَعۡلَمُ قِتَالٗا لَّٱتَّبَعۡنَٰكُمۡۗ هُمۡ لِلۡكُفۡرِ يَوۡمَئِذٍ أَقۡرَبُ مِنۡهُمۡ لِلۡإِيمَٰنِۚ يَقُولُونَ بِأَفۡوَٰهِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يَكۡتُمُونَ

و [همچنين] تا كساني را كه منافقت كردند، به علم ظهور بداند، و [چون] براي آنها [منافقان] گفته شد: بياييد در راه الله نبرد كنيد، و يا دفاع نماييد، گفتند: اگر مي‌دانستيم كه جنگي وجود دارد، از شما پيروي نمي‌كرديم، اينان در اين روز به كفر نسبت به ايمان نزديكتر هستند، به زبانهاي خود چيزي را مي‌گويند كه در دلهاي شان نيست، و الله به آنچه كه پنهان مي‌دارند، دانا تر است

ٱلَّذِينَ قَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ وَقَعَدُواْ لَوۡ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُواْۗ قُلۡ فَٱدۡرَءُواْ عَنۡ أَنفُسِكُمُ ٱلۡمَوۡتَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

آنهايي كه از [جهاد] باز نشستند، براي برادران خود گفتند: اگر از ما پيروي مي‌كردند، كشته نمي‌شدند، بگو! اگر راست مي‌گوييد، مرگ را از خود باز داريد

وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ

و كساني را كه در راه الله كشته شده ‌اند، مرده مپندار، بلكه زنده ‌اند، و نزد پروردگار شان روزي داده مي‌شوند

فَرِحِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَيَسۡتَبۡشِرُونَ بِٱلَّذِينَ لَمۡ يَلۡحَقُواْ بِهِم مِّنۡ خَلۡفِهِمۡ أَلَّا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ

و به آنچه كه الله از فضل خود به آنان داده است شادمان هستند، و به مقام و مرتبة كساني كه پس از اينها مي‌آيند، و هنوز به اينها نپيوسته ‌اند، شاد و خوشحال هستند، كه بر آنها نه ترسي است، و نه هم اندوهگين مي‌شوند

۞يَسۡتَبۡشِرُونَ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

[ايشان] به نعمت و فضلي كه از طرف الله است شاد مي‌شوند، و به يقين الله مزد مؤمنان را ضايع نمي‌سازد

ٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِ مِنۢ بَعۡدِ مَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡقَرۡحُۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ مِنۡهُمۡ وَٱتَّقَوۡاْ أَجۡرٌ عَظِيمٌ

كساني كه بعد از رسيدن جراحات بسيار به آنان، دعوت الله و رسول او را پذيرفتند، براي كساني از آنان كه نيكويي كردند، و تقوي پيشه نمودند، مزد بزرگي است

ٱلَّذِينَ قَالَ لَهُمُ ٱلنَّاسُ إِنَّ ٱلنَّاسَ قَدۡ جَمَعُواْ لَكُمۡ فَٱخۡشَوۡهُمۡ فَزَادَهُمۡ إِيمَٰنٗا وَقَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ

اينها كساني هستند كه چون مردم به ايشان گفتند: مردم [مكه] براي جنگ كردن با شما جمع شده ‌اند، پس بايد از آنها بترسيد، اينها [از شنيدن اين سخن] بر ايمان شان افزوده شد، و [در جواب] گفتند: الله براي ما بسنده و بهترين حامي است

فَٱنقَلَبُواْ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ لَّمۡ يَمۡسَسۡهُمۡ سُوٓءٞ وَٱتَّبَعُواْ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَظِيمٍ

پس اشخاص با نعمت و فضل الهي، و بدون آنكه به آنان آسيبي برسد، باز گشتند، و [علاوه برآن] رضاي الله را كسب كردند، و الله صاحب فضل بزگي است

إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ يُخَوِّفُ أَوۡلِيَآءَهُۥ فَلَا تَخَافُوهُمۡ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ

جز اين نيست اين شيطان است كه پيروان خود را مي‌ترساند، پس از آنان نترسيد، و اگر مؤمن هستيد، تنها از من بترسيد

وَلَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِۚ إِنَّهُمۡ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۚ يُرِيدُ ٱللَّهُ أَلَّا يَجۡعَلَ لَهُمۡ حَظّٗا فِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٌ

[اي پيامبر!] كساني كه در كفر بر يكديگر پيشيي مي‌گيرند، تو را اندوهگين نسازند، زيرا آنها هيچ زياني به الله رسانده نمي‌توانند، الله مي‌خواهد براي آنها در آخرت هيچ بهرة قرار ندهد، و براي آنها عذاب بزگي است

إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱشۡتَرَوُاْ ٱلۡكُفۡرَ بِٱلۡإِيمَٰنِ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

به يقين كساني كه كفر را به ايمان خريده‌ اند، هرگز به الله چيزي ضرر رسانده نمي‌توانند، و براي شان عذاب دردناكي است

وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ خَيۡرٞ لِّأَنفُسِهِمۡۚ إِنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِثۡمٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ

و كساني كه كافر شدند، اين طور نپندارند كه مهلت دادن ما به آنها به خير شان است، بلكه [از اين جهت] براي شان مهلت مي‌دهيم تا بر گناهان خود بيفزايند، و براي آنها عذاب خوار كننده‌اي است

مَّا كَانَ ٱللَّهُ لِيَذَرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَىٰ مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ حَتَّىٰ يَمِيزَ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِۗ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُطۡلِعَكُمۡ عَلَى ٱلۡغَيۡبِ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَجۡتَبِي مِن رُّسُلِهِۦ مَن يَشَآءُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۚ وَإِن تُؤۡمِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَلَكُمۡ أَجۡرٌ عَظِيمٞ

الله بر اين نيست كه مؤمنان را به اين حالتي كه شما هستيد واگذارد، [بلكه مي‌خواهد] تا پليد را از شايسته تمييز دهد، و الله بر اين نيست كه شما را بر غيب مطلع گرداند، ولي الله از بين پيامبرانش هركه را خواسته باشد برمي‌گزيند، پس به الله وپيامبرانش ايمان بياوريد، واگر ايمان بياوريد، وتقوي پيشه كنيد، براي شما مزد بزرگي است

وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ وَلِلَّهِ مِيرَٰثُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ

كساني كه در آنچه كه الله از فضل خود براي آنان داده است بخل مي‌ورزند، اين طور فكر نكنند كه اين بخل ورزيدن به نفع آنها است، بلكه به ضرر آنها است، زود است كه در روز قيامت آنچه را كه به آن بخل ورزيده ‌اند، به اطراف شان حلقه زند، و ميراث آسمانها و زمين از آنِ الله است، و الله به آنچه انجام مي‌دهيد، آگاه است