فَمَنۡ حَآجَّكَ فِيهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ فَقُلۡ تَعَالَوۡاْ نَدۡعُ أَبۡنَآءَنَا وَأَبۡنَآءَكُمۡ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَكُمۡ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمۡ ثُمَّ نَبۡتَهِلۡ فَنَجۡعَل لَّعۡنَتَ ٱللَّهِ عَلَى ٱلۡكَٰذِبِينَ

و اگر كسي بعد از علمي كه برايت آمده است، [در مورد عيسي] با تو مجادله كرد، بگو! بياييد، فرزندان ما، و فرزندان شما، و زنهاي ما و زنهاي شما، و اشخاص ما و اشخاص شما را فراخوانيم، بعد از آن مباهله كنيم، و لعنت الله را بر دروغگويان قرار دهيم

إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡقَصَصُ ٱلۡحَقُّۚ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّا ٱللَّهُۚ وَإِنَّ ٱللَّهَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ

به يقين داستان حق و راست همين است، و هيچ معبودي جز او وجود ندارد، پس به درستي الله همان پيروزمند با حكمت است

فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُفۡسِدِينَ

و اگر روي گردان شدند، پس به يقين كه الله بر مفسدان دانا است

قُلۡ يَـٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ كَلِمَةٖ سَوَآءِۭ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ أَلَّا نَعۡبُدَ إِلَّا ٱللَّهَ وَلَا نُشۡرِكَ بِهِۦ شَيۡـٔٗا وَلَا يَتَّخِذَ بَعۡضُنَا بَعۡضًا أَرۡبَابٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِۚ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقُولُواْ ٱشۡهَدُواْ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ

بگو: اي اهل كتاب! به سخني روي آوريد كه ميان ما و شما يكسان است، [و آن] اينكه جز الله [يكتا] ديگري را نپرستيم، و چيزي را به او شريك نياوريم، و عدة از ما عدة ديگري را به جاي الله يكتا به معبودي نگيرد، و اگر از اين [پيشنهاد] روگردان شدند، بگوييد: گواه باشيد كه ما مسلمانيم

يَـٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَمَآ أُنزِلَتِ ٱلتَّوۡرَىٰةُ وَٱلۡإِنجِيلُ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِهِۦٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ

اي اهل كتاب! چرا در بارة ابراهيم مجادله مي‌كنيد، در حالي كه تورات و انجيل نازل نشده است مگر بعد از وي، آيا انديشه نمي‌كنيد؟

هَـٰٓأَنتُمۡ هَـٰٓؤُلَآءِ حَٰجَجۡتُمۡ فِيمَا لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيۡسَ لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ

شما همانهايي هستيد كه در بارة آنچه كه به آن علم داشتيد، مجادله كرديد، پس چرا در بارة آنچه كه به آن علم نداريد مجادله مي‌كنيد، و الله مي‌داند، و شما نمي‌دانيد

مَا كَانَ إِبۡرَٰهِيمُ يَهُودِيّٗا وَلَا نَصۡرَانِيّٗا وَلَٰكِن كَانَ حَنِيفٗا مُّسۡلِمٗا وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ

ابراهيم نه يهودي بود و نه نصراني، بلكه موحد و مسلمان بود، و از مشركان نبود

إِنَّ أَوۡلَى ٱلنَّاسِ بِإِبۡرَٰهِيمَ لَلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ وَهَٰذَا ٱلنَّبِيُّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۗ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

به يقين نزديكترين مردم به ابراهيم كساني هستند كه از وي پيروي كردند، و نيز اين پيامبر و كساني مي‌باشند كه ايمان آورده ‌اند، و الله ياور مؤمنان است

وَدَّت طَّآئِفَةٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ لَوۡ يُضِلُّونَكُمۡ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ

اي مؤمنان گروهي از اهل كتاب آرزو داشتند كه اگر [بتوانند] شما را [از دين تان برگردانند و] گمراه كنند، و جز خود كس ديگري را گمراه نمي‌كنند، و [به اين چيز] آگهي ندارند

يَـٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَأَنتُمۡ تَشۡهَدُونَ

اي اهل كتاب! چرا به آيات الله كافر مي‌شويد؟ با آنكه خود شما به [درستي آن] شهادت مي‌دهيد

يَـٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَلۡبِسُونَ ٱلۡحَقَّ بِٱلۡبَٰطِلِ وَتَكۡتُمُونَ ٱلۡحَقَّ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ

اي اهل كتاب! چرا حق را به باطل در می‌آمیزید، و در حالي كه مي‌دانيد، حق را كتمان مي‌كنيد

وَقَالَت طَّآئِفَةٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامِنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُنزِلَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَجۡهَ ٱلنَّهَارِ وَٱكۡفُرُوٓاْ ءَاخِرَهُۥ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ

و گروهي از اهل كتاب [به پيروان خود] گفتند: بر آنچه كه بر مؤمنان نازل شده است، در اول روز ايمان بياوريد، و در آخر روز به آن كفر بورزيد، شايد آنها [به اين طريق از دين خويش] برگردند

وَلَا تُؤۡمِنُوٓاْ إِلَّا لِمَن تَبِعَ دِينَكُمۡ قُلۡ إِنَّ ٱلۡهُدَىٰ هُدَى ٱللَّهِ أَن يُؤۡتَىٰٓ أَحَدٞ مِّثۡلَ مَآ أُوتِيتُمۡ أَوۡ يُحَآجُّوكُمۡ عِندَ رَبِّكُمۡۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡفَضۡلَ بِيَدِ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ

و جز به كسي كه از دين شما پيروي كند، ايمان نياوريد، [اي پيامبر!] بگو به يقين هدايت، هدايت الله است، تا مبادا به كسي مانند آنچه به شما داده شده است، داده شود، يا بتوانند نزد پروردگار تان بر شما حجت آورند، [اى پيامبر!] بگو! به يقين فضل و نعمت به دست الله است، به هركس كه بخواهد آن را مي‌دهد، و الله نعمت‌گستر دانا است

يَخۡتَصُّ بِرَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ

هر كه را خواسته باشد، به رحمت خود اختصاص مي‌دهد، و الله صاحب فضل بزرگ است

۞وَمِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مَنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِقِنطَارٖ يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ وَمِنۡهُم مَّنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِدِينَارٖ لَّا يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ إِلَّا مَا دُمۡتَ عَلَيۡهِ قَآئِمٗاۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَيۡسَ عَلَيۡنَا فِي ٱلۡأُمِّيِّـۧنَ سَبِيلٞ وَيَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ

و از اهل كتاب كسي است كه اگر او را به قنطاري [مال بسيار زيادي] امين بداري، آن را برايت پس مي‌دهد، و از آنها [از اهل كتاب] كسي است كه اگر او را به ديناري امين بداري، برايت پس نمي‌دهد، مگر اينكه پيوسته در نزدش بايستي، و اين به آن سبب است كه مي‌گويند: ما در برابر اميها [عربهاي ناخوان] مسؤول نيستيم، و در حالي كه مي‌دانند، بر الله دروغ مي‌گويند

بَلَىٰۚ مَنۡ أَوۡفَىٰ بِعَهۡدِهِۦ وَٱتَّقَىٰ فَإِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَّقِينَ

چنين نيست، بلكه هر كس كه به عهد خود وفاء كند، و پرهيزگاري پيشه نمايد، به درستي الله پرهيزگاران را دوست مي‌دارد

إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَـٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيۡهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ

به يقين كساني كه پيمان الله و قَسَم‌هاي خود را به بهاي اندكي مي‌فروشند، براي آنها در آخرت بهرة نيست، و الله در روز قيامت با آنها سخن نمي‌گويد، و به سوي آنها نظر نمي‌كند، و پاكشان نمي‌سازد، و براي آنها عذاب دردناكي است

وَإِنَّ مِنۡهُمۡ لَفَرِيقٗا يَلۡوُۥنَ أَلۡسِنَتَهُم بِٱلۡكِتَٰبِ لِتَحۡسَبُوهُ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمَا هُوَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَمَا هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ وَيَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ

و به يقين از آنان [يهود] كساني هستند كه زبانهاي خود را به كتابي كه خود نوشته ‌اند، آن طور مي‌گردانند تا گمان ‌كنيد آنچه را كه مي‌گويند از كتاب است، [تورات]، و در حالي كه از كتاب [تورات] نيست، و مي‌گويند اين از طرف الله است، و حال آنكه از طرف الله نيست، و آنان در حالي كه مي‌دانند بر الله دروغ مي‌بندند

مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤۡتِيَهُ ٱللَّهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُواْ عِبَادٗا لِّي مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن كُونُواْ رَبَّـٰنِيِّـۧنَ بِمَا كُنتُمۡ تُعَلِّمُونَ ٱلۡكِتَٰبَ وَبِمَا كُنتُمۡ تَدۡرُسُونَ

براي هيچ بشري روا نيست كه الله برايش كتاب، و حُكم و نبوت را بدهد، بعد از آن [اين پيامبر] براي مردم بگويد: به جاي الله، بندگان من باشيد، بلكه بايد [بگويد كه] الله شناس، و الله پرست باشيد، و اين به سبب آنكه كتاب الله را [به ديگران] تعليم مي‌داديد، و به سبب آنكه درس مي‌خوانديد

وَلَا يَأۡمُرَكُمۡ أَن تَتَّخِذُواْ ٱلۡمَلَـٰٓئِكَةَ وَٱلنَّبِيِّـۧنَ أَرۡبَابًاۚ أَيَأۡمُرُكُم بِٱلۡكُفۡرِ بَعۡدَ إِذۡ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ

[و پيامبر] شما را امر نمي‌كند كه فرشتگان و پيامبران را به معبودي بگيريد، آيا بعد از اينكه مسلمان شده‌ ايد، شما را به كافر شدن امر مي‌كند

وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ لَمَآ ءَاتَيۡتُكُم مِّن كِتَٰبٖ وَحِكۡمَةٖ ثُمَّ جَآءَكُمۡ رَسُولٞ مُّصَدِّقٞ لِّمَا مَعَكُمۡ لَتُؤۡمِنُنَّ بِهِۦ وَلَتَنصُرُنَّهُۥۚ قَالَ ءَأَقۡرَرۡتُمۡ وَأَخَذۡتُمۡ عَلَىٰ ذَٰلِكُمۡ إِصۡرِيۖ قَالُوٓاْ أَقۡرَرۡنَاۚ قَالَ فَٱشۡهَدُواْ وَأَنَا۠ مَعَكُم مِّنَ ٱلشَّـٰهِدِينَ

و [اى پيامبر!] زماني را به ياد آور كه الله از پيامبران [و امتان پيشين] پيمان گرفت كه چون شما را كتاب و حكمت دادم، و بعد از آن براي شما پيامبري آمد كه آنچه را با شما است، تصديق مي‌كرد، بايد به او ايمان بياوريد، و او را ياري دهيد، [آنگاه] فرمود: آيا اقرار داريد، و بر اين كار عهد و پيمان مرا پذيرفتيد؟ گفتند: اقرار داريم، فرمود: پس شاهد باشيد، و من با شما از شاهدانم

فَمَن تَوَلَّىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ

پس كسي كه بعد از [اين اقرار و پيمان] روي برگرداند، آنان فاسقان اند

أَفَغَيۡرَ دِينِ ٱللَّهِ يَبۡغُونَ وَلَهُۥٓ أَسۡلَمَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ طَوۡعٗا وَكَرۡهٗا وَإِلَيۡهِ يُرۡجَعُونَ

آيا آنان ديني را غير از دين الله مي‌طلبند؟ در حالي كه هر آنچه در آسمانها و زمين است، خواسته و نخواسته، [به رضا و يا به زور] تسليم او تعالي مي‌باشد، و به سوي او بازگردانده مي‌شوند

قُلۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَمَآ أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَٱلنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمۡ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ

[اي پيامبر!] بگو: به الله، و به آنچه كه بر ما نازل شده است، و به آنچه که بر ابراهيم، و اسماعيل، و اسحاق، و يعقوب و نوادگان [او] نازل شده است، و به آنچه كه به موسي و عيسي، و به پيامبران از طرف پروردگار شان داده شده است، ايمان داريم، بين هيچ كدام از آنان فرق نمي‌گذاريم، و ما براي او تسليم مي‌باشيم

وَمَن يَبۡتَغِ غَيۡرَ ٱلۡإِسۡلَٰمِ دِينٗا فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡهُ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ

و كسي كه غير از دين اسلام دين ديگري را پذيرا گردد، از وي قبول نشده، و او در آخرت از زيانكاران است

كَيۡفَ يَهۡدِي ٱللَّهُ قَوۡمٗا كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ وَشَهِدُوٓاْ أَنَّ ٱلرَّسُولَ حَقّٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُۚ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّـٰلِمِينَ

الله چگونه مردمي را هدايت مي‌كند كه ايمان آوردند، و به حقانيت پيامبر [محمد] گواهي دادند، و بعد از اينكه دلائل روشني براي شان آمد، كافر شدند، و الله مردم ستمكاران را هدايت نمي‌كند

أُوْلَـٰٓئِكَ جَزَآؤُهُمۡ أَنَّ عَلَيۡهِمۡ لَعۡنَةَ ٱللَّهِ وَٱلۡمَلَـٰٓئِكَةِ وَٱلنَّاسِ أَجۡمَعِينَ

سزاي چنين اشخاصي اين است كه لعنت الله، و فرشتگان و مردم همگي بر آنها است

خَٰلِدِينَ فِيهَا لَا يُخَفَّفُ عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابُ وَلَا هُمۡ يُنظَرُونَ

و در آن لعنت به طور جاويدان مي‌مانند، و عذاب از آنان تخفيف داده نمي‌شود، و نه هم براي آنها مهلت داده مي‌شود.[1]

إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ

مگر كساني كه بعد از اين [كافر شدن] توبه كنند، و نيكوكار شوند، كه [اگر چنين كنند] پس به درستي الله آمرزندة مهربان است

إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ ثُمَّ ٱزۡدَادُواْ كُفۡرٗا لَّن تُقۡبَلَ تَوۡبَتُهُمۡ وَأُوْلَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلضَّآلُّونَ

به يقين كساني كه بعد از ايمان آوردن شان كافر شدند، و سپس بر كفر [خود] بيفزودند، توبة آنها هرگز قبول نمي‌شود، و آنان گمراهان اند