الٓمٓ
الف، لام، ميم[1]
1- ـ اين حروف به نام حروف مقطعه ياد مى‌شود. كه معنى آنها را جز الله متعال كسى نمى‌داند، و هيچ شكي نيست كه در مورد حروف مقطّعه که در آغاز برخی از سوره‌ها آمده‌اند، بهتر است سکوت کنیم و بدون در دست داشتن سند و مدرک روشني، شروع به بیان معانی آن نپردازیم، ضمن این‌که باید یقین داشته باشيم که الله این حروف را بیهوده نازل نکرده است، بلکه حکمت فراوانی در آن نهفته است ولی ما آن را نمی‌دانیم. و قرطبی رحمه الله در تفسیرش می‌نگارد: حروف مقطعه که در اوایل برخی از سوره‌ها آمده است؛ سری از اسرار الهی می‌باشد. سپس می‌افزاید: جمع بزرگی از علما گفته‌اند که ما دوست داریم دربارۀ این حروف سخن بگوییم و فواید و معانی که در آن نهفته است دریافته بیان نماییم. سپس در تفسیر و تأویل این حروف نظریات مختلفی را ارائه کرده‌اند از جمله: چون عرب‌ها در فصاحت و بلاغت دست بالایی داشتند و در عین زمان کلام معجز الهی را تکذیب نمودند؛ الله متعال با این حروف ایشان را تحدی داد و به مبارزه فراخواند، زیرا این همان حروفی است که ایشان به وسیلۀ آن سخن می‌گویند و بنای سخنانشان به آن متکی بوده و از دایرۀ سخنانشان خارج نیست. الله متعال از ایشان خواست تا همانند آن را بیاورند، لیکن در مبارزه با قرآن عاجز آمدند و عجز و ناتوانی شان آشکار گردید و حجت بر آنان ثابت گردید که قرآن کریم حق و آورندۀ آن نیز برحق است.
ذَٰلِكَ ٱلۡكِتَٰبُ لَا رَيۡبَۛ فِيهِۛ هُدٗى لِّلۡمُتَّقِينَ
در اين كتاب [قرآن كريم] هيچ شكي نيست، و هدايتي براي پرهيزگاران است
ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡغَيۡبِ وَيُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ
[پرهيزگاران] كساني اند كه به غيب ايمان ميآورند و نماز را برپا مي‌دارند و از آنچه كه به آنان روزي دادهايم، انفاق مي‌كنند
وَٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلِكَ وَبِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ
و آناني كه به آنچه بر تو نازل شده، و به آنچه كه پيش از تو [بر پيامبران پيشين] نازل گرديده است، ايمان ميآورند، و به روز رستاخيز [و همة وقائع آن] يقين دارند
أُوْلَـٰٓئِكَ عَلَىٰ هُدٗى مِّن رَّبِّهِمۡۖ وَأُوْلَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
آنان كساني اند كه بر راه هدايت پروردگار شان مي‌باشند، و آنان [به چنين صفاتي دارند] رستگارانند
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ سَوَآءٌ عَلَيۡهِمۡ ءَأَنذَرۡتَهُمۡ أَمۡ لَمۡ تُنذِرۡهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
به تحقيق كساني كه كافر شدند، خواه آنان را [از عذاب الهي] بترساني و خواه نترساني يكسان است، [آنها] ايمان نمي‌آورند
خَتَمَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَعَلَىٰ سَمۡعِهِمۡۖ وَعَلَىٰٓ أَبۡصَٰرِهِمۡ غِشَٰوَةٞۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
الله بر دلها و گوشهاي آنان مُهر نهاده، و بر چشمهاي شان پردهاي است، و براي آنها عذاب بزرگى مي‌باشد
وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَبِٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَمَا هُم بِمُؤۡمِنِينَ
و از مردمان كساني هستند كه مي‌گويند: به الله و روز آخرت ايمان آورده‌ايم، در حالي كه آنان مؤمن نيستند
يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَمَا يَخۡدَعُونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ
[اينها به گمان خود] مي‌خواهند الله و كساني را كه ا يمان آورده اند، فريب بدهند، در حالي كه جز خود شان [ديگران] را فريب نمي‌دهند، ولي نمي‌فهمند
فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ فَزَادَهُمُ ٱللَّهُ مَرَضٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡذِبُونَ
در دلهاي شان بيماريي است، و الله بر اين بيماري شان افزود، [و يا بيفزايد] و براي آنها به سبب آنكه دروغ مي‌گفتند، عذاب دردناكي است
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ لَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ قَالُوٓاْ إِنَّمَا نَحۡنُ مُصۡلِحُونَ
و چون براي شان [براي اين منافقان] گفته شود كه در زمين فسادكاري نكنيد، مي‌گويند ما اصلاح كننده ايم
أَلَآ إِنَّهُمۡ هُمُ ٱلۡمُفۡسِدُونَ وَلَٰكِن لَّا يَشۡعُرُونَ
[پس همگان] آگاه باشيد كه اينها مفسدان هستند ولي [به فساد خود] پي نمي‌برند
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ ءَامِنُواْ كَمَآ ءَامَنَ ٱلنَّاسُ قَالُوٓاْ أَنُؤۡمِنُ كَمَآ ءَامَنَ ٱلسُّفَهَآءُۗ أَلَآ إِنَّهُمۡ هُمُ ٱلسُّفَهَآءُ وَلَٰكِن لَّا يَعۡلَمُونَ
و چون براي آنها گفته شود كه مانند مردمان ايمان بياوريد، مي‌گويند: آيا مانند نابخردان ايمان بياوريم، بدانيد كه نابخردان همينها هستند، وليكن نمي‌دانند
وَإِذَا لَقُواْ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَوۡاْ إِلَىٰ شَيَٰطِينِهِمۡ قَالُوٓاْ إِنَّا مَعَكُمۡ إِنَّمَا نَحۡنُ مُسۡتَهۡزِءُونَ
و وقتي كه با مؤمنان روبرو مي‌شوند، مي‌گويند: ايمان آورده ايم، وچون با شياطين [رؤساي شيطان صفت] خود به خلوت مي‌نشينند، مي‌گويند: ما با شما هستيم، ما فقط [مؤمنان را] مسخره مي‌كنيم
ٱللَّهُ يَسۡتَهۡزِئُ بِهِمۡ وَيَمُدُّهُمۡ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
الله ايشان را مسخره مي‌نمايد، و آنها را در سركشي شان سرگشته رها مي‌سازد
أُوْلَـٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ٱشۡتَرَوُاْ ٱلضَّلَٰلَةَ بِٱلۡهُدَىٰ فَمَا رَبِحَت تِّجَٰرَتُهُمۡ وَمَا كَانُواْ مُهۡتَدِينَ
اينها كساني اند كه گمراهي را [كفر و نفاق] به بهاي هدايت [ايمان و اسلام] خريده اند، و اين تجارت آنها سودي در بر نداشته است، و هدايت شدگان نمي‌باشند
مَثَلُهُمۡ كَمَثَلِ ٱلَّذِي ٱسۡتَوۡقَدَ نَارٗا فَلَمَّآ أَضَآءَتۡ مَا حَوۡلَهُۥ ذَهَبَ ٱللَّهُ بِنُورِهِمۡ وَتَرَكَهُمۡ فِي ظُلُمَٰتٖ لَّا يُبۡصِرُونَ
مَثَل آنها مانند كسي است كه آتشي بر افروخته است، و چون آتش اطرافش را روشن ساخت، الله نور شان را از بين برد، و آنان را در تاريكيهايي كه چيزي را نمي‌بينند رها ساخت
صُمُّۢ بُكۡمٌ عُمۡيٞ فَهُمۡ لَا يَرۡجِعُونَ
[آنان] ناشنوان، گنگان، [و] كوران مي‌باشند، و آنها از [گمراهي خود] باز نمي‌گردند
أَوۡ كَصَيِّبٖ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ فِيهِ ظُلُمَٰتٞ وَرَعۡدٞ وَبَرۡقٞ يَجۡعَلُونَ أَصَٰبِعَهُمۡ فِيٓ ءَاذَانِهِم مِّنَ ٱلصَّوَٰعِقِ حَذَرَ ٱلۡمَوۡتِۚ وَٱللَّهُ مُحِيطُۢ بِٱلۡكَٰفِرِينَ
يا [مثل اين منافقان] مانند [كساني است] كه به باران تندي كه به شدت از آسمان مي‌بارد گرفتار آمده اند، و در اين باران تند، تاريكيها و رعد و برق [شديدي] است، و اينها از بيم آنكه از صاعقه ها نميرند، انگشتان خود را در گوشهاي خود فرو مي‌برند، و الله از هر طرف بر كافران احاطه دارد
يَكَادُ ٱلۡبَرۡقُ يَخۡطَفُ أَبۡصَٰرَهُمۡۖ كُلَّمَآ أَضَآءَ لَهُم مَّشَوۡاْ فِيهِ وَإِذَآ أَظۡلَمَ عَلَيۡهِمۡ قَامُواْۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
نزديك است روشني خيره كنندة برق، ديدگان شان را بربايد، در هر لحظۀ كه برق مي‌جهد، و راه را براي آنان روشن مي‌سازد، پيش مي‌روند، و هنگامي كه خاموش مي‌شود، باز مي‌ايستند، و اگر الله مي‌خواست، شنوايي و بينايي شان را از بين مي‌برد، زيرا الله بر هر چيزي قادر است
يَـٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱعۡبُدُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
اي مردم! پروردگار خود را پرستش كنيد، آن ذاتي كه شما، و كساني را كه پيش از شما بودند آفريد، تا باشد كه پرهيزگار شويد
ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
آن ذاتي كه زمين را براي شما گسترده ساخت، و آسمان را همچون سقفي بالاي سر شما قرار داد، و از آسمان آبي نازل ساخت، و به وسيلة آن [آب]، ميوهها را به وجود آورد، تا روزيي شما باشد، پس در حالي كه ميدانيد، براي الله همتاياني قرار ندهيد
وَإِن كُنتُمۡ فِي رَيۡبٖ مِّمَّا نَزَّلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا فَأۡتُواْ بِسُورَةٖ مِّن مِّثۡلِهِۦ وَٱدۡعُواْ شُهَدَآءَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
و [اى مشركان] اگر در بارة آنچه كه بر بندة خود [محمد ] نازل كردهايم، شك و ترديد داريد، و اگر راست مي‌گوييد [اين قرآن از طرف الله نيست] يك سورۀ همانند آن را بياوريد، و گواهان خود را به جز الله براي اين كار، فراخوانيد
فَإِن لَّمۡ تَفۡعَلُواْ وَلَن تَفۡعَلُواْ فَٱتَّقُواْ ٱلنَّارَ ٱلَّتِي وَقُودُهَا ٱلنَّاسُ وَٱلۡحِجَارَةُۖ أُعِدَّتۡ لِلۡكَٰفِرِينَ
پس اگر نتوانستيد كه چنين كنيد، از آتشي بترسيد كه هيزم آن، مردم [گنهكار] و سنگها است، [و] براي كافران، آماده شده است
وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّـٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ جَنَّـٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنۡهَا مِن ثَمَرَةٖ رِّزۡقٗا قَالُواْ هَٰذَا ٱلَّذِي رُزِقۡنَا مِن قَبۡلُۖ وَأُتُواْ بِهِۦ مُتَشَٰبِهٗاۖ وَلَهُمۡ فِيهَآ أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞۖ وَهُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
[اي پيامبر!] به كساني كه ايمان آورده اند، و كارهاي شايستة انجام داده اند، بشارت بده كه براي آنها باغهايي است كه در پايين آنها جويها روان است، هرگاه كه ميوة از [درختان] آن باغها به آنان داده شود، مي‌گويند: اين همان است كه قبلا به ما روزي داده شده بود، و ميوههايي كه براي آنها آورده مي‌شود، همه [از نظر خوبي و زيبايي] يكسان اند، و براي آنان در آنجا همسراني پاك و پاكيزه‌اي است، و جاودانه در آنجا [و در نعمتهاي آن] مي‌مانند
۞إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَسۡتَحۡيِۦٓ أَن يَضۡرِبَ مَثَلٗا مَّا بَعُوضَةٗ فَمَا فَوۡقَهَاۚ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَيَعۡلَمُونَ أَنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡۖ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَيَقُولُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۘ يُضِلُّ بِهِۦ كَثِيرٗا وَيَهۡدِي بِهِۦ كَثِيرٗاۚ وَمَا يُضِلُّ بِهِۦٓ إِلَّا ٱلۡفَٰسِقِينَ
به يقين الله از اينكه [به موجودات كوچكي مانند] پشه و حتي كوچكتر از آن، مثال بزند، حياء [و خودداري] نمي‌كند، كساني كه ايمان آورده اند، مي‌دانند كه اين [مثل زدنها] حق بوده و از طرف پروردگار شان است، و اما كساني كه كافر شده اند مي‌گويند: الله از مثل زدن به اين چيزها چه ارادۀ دارد، الله [به اين مثلها] عدة زيادي را گمراه، و عدة زيادي را هدايت ميكند، و جز فاسقان، ديگري را به [اين مثلها] گمراه نميسازد
ٱلَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهۡدَ ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مِيثَٰقِهِۦ وَيَقۡطَعُونَ مَآ أَمَرَ ٱللَّهُ بِهِۦٓ أَن يُوصَلَ وَيُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ أُوْلَـٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
و [فاسقان] كساني اند كه پس از پيمان بستن محكم با الله، آن [پيمان] را مي‌شكنند، و پيوندهايي را كه الله امر به برقرار ساختن آنها داده است، قطع مي‌كنند، و در [روي] زمين به فساد مي‌پردازند، آنان زيانكاران اند
كَيۡفَ تَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَكُنتُمۡ أَمۡوَٰتٗا فَأَحۡيَٰكُمۡۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
[اى مشركان] چگونه به الله كفر مي‌ورزيد؟ در حالي كه شما مردگان [و بي روح] بوديد و او شما را [از عدم به وجود آورد و] زنده كرد، سپس شما را مي‌ميراند، و باز شما را [در روز قيامت] زنده ميكند، و بعد از آن به سوي او بازگردانده مي‌شويد
هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰٓ إِلَى ٱلسَّمَآءِ فَسَوَّىٰهُنَّ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ
[الله] آن ذاتي است كه همۀ آنچه را كه در زمين وجود دارد، براي شما آفريد، سپس به آسمان پرداخت، و آنها را به صورت هفت آسمان در آورد، و او به هر چيزي دانا است
وَإِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَـٰٓئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ خَلِيفَةٗۖ قَالُوٓاْ أَتَجۡعَلُ فِيهَا مَن يُفۡسِدُ فِيهَا وَيَسۡفِكُ ٱلدِّمَآءَ وَنَحۡنُ نُسَبِّحُ بِحَمۡدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَۖ قَالَ إِنِّيٓ أَعۡلَمُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
و آن زماني را به ياد آور كه پروردگار تو به فرشتگان گفت: من در زمين جانشيني قرار مي‌دهم، آنها گفتند: آيا در زمين كسي را قرار مي‌دهي كه در آن فسادكاري و خونريزي كند؟ در حالي كه مايان تسبيح و حمد تو را مي‌گوييم، و تقديست مي‌كنيم، [پروردگار] فرمود: من {چيزهايي] را مي‌دانم كه شما نمي‌دانيد
إبلاغ عن خطأ